Από που πάνε για το Στάδιο;

Η Ματιά της Ελένης

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στην ΑΥΓΗ, 11 Νοεμβρίου 2007

Από που πάνε για το Στάδιο;

Την περασμένη Κυριακή ο Μαραθώνιος της Αθήνας σημαδεύτηκε από ένα δυσάρεστο περιστατικό. Ο Κενυάτης μαραθωνοδρόμος Τζέϊμς Κιπκεμπόϊ έφτασε μετά από 42 εξαντλητικά χιλιόμετρα απέξω από το Παναθηναϊκό Στάδιο, αλλά αντι να στρίψει αριστερά και να πάει γιά τον τερματισμό, συνέχισε ευθεία μέχρι τη διασταύρωση Αρδηττού και Βασιλίσσης Ολγας. Εκεί, εξω πιά από τον χώρο που είχε διατεθεί γιά την τέλεση του μαραθωνίου, τον κτύπησε το τραμ προκαλώντας του σοβαρό τραυματισμό.

Ακούγεται εξωφρενική η είδηση, αλλά αν λάβει κανείς υπόψη του τους παράγοντες κόπωσης ενός αθλητή που τερματίζει μαραθώνιο, το μόνο πραγματικά εξωφρενικό είναι το γεγονός ότι οι διοργανωτές δεν είχαν φροντίσει να μην μπορεί κανένας αθλητής να χάσει αυτήν την τελευταία στροφή! Ο Κλασικός Μαραθώνιος της Αθήνας είναι γιά όλους τους μαραθωνοδρόμους “Ο” μαραθώνιος, ο ένας και μεγάλος, εκείνος από τον οποίο ξεκίνησε το αγώνισμα τους. Επειδή η κλασική διαδρομή περιέχει και σημαντικές υψομετρικές διαφορές, είναι και ο πιό δύσκολος. Είναι όνειρο πολλών μαραθωνοδρόμων από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης να τρέξουν τον κλασικό μαραθώνιο, οπότε ήταν επόμενο σε εκείνη την αριστερή στροφή να φτάσουν άνθρωποι που δεν ξέρουν την Αθήνα και δεν ξέρουν που πέφτει το Παναθηναϊκό Στάδιο.

Αυτό όμως από μόνο του είναι το λιγότερο, αν λάβουμε υπόψη μας σε ποιά κατάσταση φτάνουν οι αθλητές στη στροφή αυτή! Μετά από 42 χιλιόμετρα βέβαια όλοι καταλαβαίνουμε πως φτάνουν κουρασμένοι, αλλά αυτή η λέξη δεν φτάνει γιά να περιγράψει ακριβώς την κατάστασή τους. Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα πολύπλοκο βιολογικό σύστημα, στο οποίο κατά τη διάρκεια μιάς τόσο μεγάλης προσπάθειας συμβαίνουν πολλές φυσιολογικές διαδικασίες ταυτόχρονα. Η καρδιακή συχνότητα αυξάνεται, οι ορμόνες κινητοποιούν τα ενεργειακά αποθέματα του οργανισμού, ο μεταβολισμός και η θερμοκρασία του σώματος αυξάνονται. Στο μαραθώνιο η κόπωση του αθλητή προέρχεται από ποικίλους παράγοντες.

Εχουμε κόπωση από αφυδάτωση (έλλειψη ύδατος) και από υπερεφίδρωση (έλλειψη νατρίου). Η διατήρηση υγρών και ηλεκτρολυτών του σώματος είναι καίριας σημασίας γιά να τερματίσει ο μαραθωνοδρόμος, γιαυτό και λαμβάνει τέτοια υγρά στη διάρκεια της διαδρομής. Εαν δεν λάβει τα απαραίτητα υγρά, τότε η αύξηση της εσωτερικής θερμοκρασίας (υπερθερμία), λόγω αφυδάτωσης, θα εξαντλήσει γρηγορότερα τον αθλητή.

Εχουμε όμως και αδυναμία λόγω της εξάντλησης των αποθεμάτων μυϊκού και ηπατικού γλυκογόνου (υπογλυκαιμία). Τιμές σακχάρου από 70-100 mg/100ml μπορεί να φθάσουν στο επίπεδο των 40-50 mg/100ml με δραματικές συνέπειες για τον αθλητή. Θα έχουμε χαμηλότερη ταχύτητα, θα έχουμε όμως και πρόβλημα με την εγκεφαλική λειτουργία. Αναπτύσσεται μέσα στο ανθρώπινο σώμα ανταγωνισμός ανάμεσα στον μυϊκό και στον νευρικό ιστό γιά την απόκτηση της γλυκόζης, που αρχίζει να σπανίζει, οπότε ο νευρικός ιστός δεν παίρνει την ποσότητα γλυκόζης που χρειάζεται. Αυτό έχει ως συνέπεια, πέρα από την κόπωση, τη διανοητική σύγχυση, τρέμουλο, ασταθές βάδισμα, αλλά και μειωμένη όραση. Δηλαδή στο ερώτημα «σταβομάρα είχε;» η επιστήμη της φυσιολογίας απαντά, ναι είχε στραβομάρα, ως συνέπεια των 42 χιλομέτρων που είχε τρέξει πριν! Ο κάθε αθλητής στο τέλος του μαραθωνίου παρουσιάζει μειωμένη αντίληψη του χώρου λόγω υπογλυκαιμίας, αλλά βέβαια δεν είναι οι αντοχές όλων των αθλητών ίδιες. Επειδή όμως η κατάσταση αυτή είναι αντικειμενικά αναπόφευκτη, όλο και κάποιος μπορεί να χάσει την τελική στροφή και να βρεθεί να τρέχει αμέριμνος μέσα στην κυκλοφορία. Οπότε μια κάπως αποτελεσματικότερη περίφραξη σε κάτι τέτοιες στροφές αμέσως πριν από τον τερματισμό θα ήταν μία απλή, φτηνή και αποτελεσματική λύση. Μπορεί ο μαραθώνιος να ξεκίνησε προς τιμή του οπλίτη που έπεσε νεκρός μόλις έφερε το μήνυμα της νίκης στους Αθηναίους, αλλά ακόμα και στην κλασική διαδρομή δεν χρειάζεται η μίμηση να φτάνει ως εκεί…