Εξαμερικανισμός

Η Ματιά της Ελένης

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στην ΑΥΓΗ, 30 Ιουλίου 2006

Εξαμερικανισμός

Το ποδόσφαιρο εισήχθη από την Αγγλία στην Αμερική στα μέσα του 19^ου αιώνα ως παιχνίδι των ανώτερων τάξεων και παιζότανε κυρίως από σχολικές και πανεπιστημιακές ομάδες. Υπήρχε βέβαια η ίδια ποικιλία κανονισμών που χαρακτήριζε την ίδια εποχή το Αγγλικό ποδόσφαιρο, ενώ κάποιες ομάδες έκλιναν περισσότερο προς τους κανόνες του ράγκμπυ. Το 1875 παίχτηκε ανάμεσα στις πανεπιστημιακές ομάδες του Χάρβαρντ και του Γέϊλ ο σημαντικότερος αγώνας ποδοσφαίρου που έγινε ποτέ σε Αμερικανικό έδαφος – ήταν ο αγώνας που καταδίκασε σε μόνιμη ατροφία το Αμερικανικό ποδόσφαιρο. Η ομάδα του Χάρβαρντ έπαιζε ήδη με τους κανόνες του ράγκμπυ και η ομάδα του Γέϊλ με τους κανόνες του ποδοσφαίρου, αποφάσισαν όμως γιά εκείνον ειδικά τον αγώνα να παίξουν με μικτούς κανόνες, επιτρέποντας και τα γκόλ του ποδοσφαίρου και τα “τάτσνταουν” του ράγκμπυ. Το Χάρβαρντ κέρδισε 4-0 στα γκόλ και 4-0 στα “τάτσνταουν” και εκείνη τη μέρα το Αμερικάνικο ποδόσφαιρο πέθανε. Η ομάδα του Γέϊλ αποφάσισε να υϊοθετήσει τους κανόνες του ράγκμπυ και μέχρι το τέλος του 1876 όλα τα Αμερικάνικα πανεπιστήμια είχαν εγκαταλείψει οριστικά το ποδόσφαιρο. Το Αμερικανικό ράγκμπυ συνέχισε να μοιάζει με το Αγγλικό ως το 1906, οπότε οι Αμερικανοί επέτρεψαν τη μπροστινή πάσα και άρχισε να διαμορφώνεται το Αμερικανικό φούτμπωλ ως ξεχωριστό άθλημα.

Δεν έπαιζε λοιπόν πιά κανένας ποδόσφαιρο στην Αμερική; Πως, έπαιζαν οι μετανάστες, που σε κάθε φουρνιά το έφερναν μαζί τους από την Ευρώπη! Ετσι και στην Αμερική επανελήφθη το Αγγλικό φαινόμενο, οι φτωχοί να παίζουν ποδόσφαιρο και οι πλούσιοι ράγκμπυ. Στην Αμερική όμως αυτή η αθλητική διαφοροποίηση πέρναγε και σαν εθνική διαφοροποίηση, αν έπαιζες ποδόσφαιρο δεν ήσουν απόλυτα Αμερικανός ακόμα! Καθώς κάθε φουρνιά μεταναστών εξαμερικανιζότανε, ένοιωθε την ανάγκη να εγκαταλείψει το ποδόσφαιρο και να στραφεί σε Αμερικανοπρεπέστερα αθλήματα, σαν το μπέϊζμπώλ, που ήταν το Αμερικανικό λαϊκό άθλημα.

Κάποιοι μελετητές ισχυρίζονται ότι η διαφοροποίηση όλων των Αμερικανικών αθλημάτων από τα Ευρωπαϊκά ήταν αποτέλεσμα μιάς άρρητης κυβερνητικής πολιτικής γιά την αφομοίωση των μεταναστών. Θεωρούν ότι η ύπαρξη κοινών αθλημάτων ανάμεσα στην παλιά και την καινούργια πατρίδα έβαζε σε δοκιμασία την αφοσίωση των μεταναστών στην Αμερική. Αν αίφνις είσαι Ιταλός μετανάστης στην Αμερική και παίζει η εθνική Αμερικής με την εθνική Ιταλίας, ποιόν υποστηρίζεις; Οι μελετητές αυτοί ισχυρίζονται ότι η επίσημη Αμερική δεν ήθελε να ξέρει την απάντηση, οπότε φρόντιζε να μην τίθεται το ερώτημα, τουλάχιστον στα δημοφιλή λαϊκά αθλήματα. Είδαμε στην Αθήνα πρίν δύο χρόνια που μπορεί να οδηγήσει μία τέτοια κατάσταση, όταν η εθνική Αλβανίας κέρδισε την εθνική Ελλάδας 1-0 στα Τίρανα. Προσωπικά όμως αμφιβάλλω αν υπήρξε ποτέ τέτοια συνειδητή πολιτική επιλογή οποιασδήποτε Αμερικανικής κυβέρνησης, αφού το πρόβλημα αυτό ανήκει στην σημερινή εποχή της τηλεόρασης και του αεροπλάνου, όχι στα τέλη του 19^ου αιώνα του τηλέγραφου και του ατμόπλοιου.

Μπορεί τέτοια επίσημη πολιτική να μην υπήρξε ποτέ, αν υπήρχε όμως δεν θα μπορούσε να έχει πετύχει καλύτερα αποτελέσματα. Η Αμερική αφομοίωσε μιά χαρά τους μετανάστες της και η ενασχόληση με τα Αμερικάνικα αθλήματα είναι αντικειμενικά ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά του εξαμερικανισμένου μετανάστη! Δεν έπαψε βέβαια ποτέ να παίζεται ποδόσφαιρο στην Αμερική, το 5Χ5 μάλιστα γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση, αλλά οι περισσότεροι Αμερικανοί ούτε ξέρουν τι είναι αυτό το περίεργο παιχνίδι, ούτε νοιάζονται να μάθουν. Μπορεί να έχουν δίκιο, ο εξοβελισμός του μπορεί να ωφέλησε κατά μία έννοια τη χώρα τους κάποτε. Τι θέλουν όμως μετά και παραπονιούνται που δεν σταυρώνουν νίκη στο Μουντιάλ;