Ομιλία στην συζήτηση με θέμα Τοπική Αυτοδιοίκηση και Αριστερά, 13 Σεπτεμβρίου 2006

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και η Αριστερά

 

Ομιλία της Ελένης Αυλωνίτου στην συζήτηση με θέμα Τοπική Αυτοδιοίκηση και Αριστερά, στις 13 Σεπτεμβρίου 2006, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Γαλατσίου.

 

Ετσι όπως το ακούει κανείς, το περιεχόμενο της έκφρασης “Τοπική Αυτοδιοίκηση” φαίνεται αυτονόητο, οι άνθρωποι που κατοικούν σε ένα τόπο φροντίζουν μόνοι τους να ρυθμίζουν και να διοικούν τις υποθέσεις τους. Απλό δεν είναι; Ελα όμως που δεν είναι!

Ο κάθε τόπος μπορεί να έχει τις ιδιομορφίες του, αλλά όποιες και αν είναι αυτές, στις μέρες μας ο κάθε τόπος αποτελεί κομμάτι ενός ενιαίου οικονομικού χώρου, της Ελλάδας, ενώ από εκεί και πέρα στις μέρες της Παγκοσμιοποίησης αποτελεί ενιαίο οικονομικό χώρο όχι μονάχα με την Ευρώπη, αλλά λίγο πολύ με όλον τον πλανήτη. Προάστιο του Πεκίνου αλλά και της Νέας Υόρκης.

Λένε πως το εμπόριο φέρνει τους ανθρώπους πιό κοντά, τους δένει κάπως. Αυτό είναι αλήθεια, μερικές φορές όμως τους δένει με αόρατες χαλύβδινες αλυσίδες! Ο εμπορικός εταίρος γίνεται συνέταιρος, ο συνέταιρος γίνεται συγκάτοικος, ο συγκάτοικος αποκτά καθοριστική γνώμη ακόμα και γιά το χρώμα που θα έχουν οι κουρτίνες, οπότε τα περιθώρια πραγματικής “αυτοδιοίκησης”, τοπικής ή άλλης, στενεύουν. Δούναι και λαβείν μπορεί να το πει κανείς, αλλά όταν οι σχέσεις είναι οικονομικά ανισότιμες, άλλος κάνει το “δούναι” και άλλος το “λαβείν”!

Ας δούμε λοιπόν πως δένει το πράγμα και πως δενόμαστε και μεις, με παράδειγμα το Γαλάτσι. Κάποτε το Γαλάτσι ήταν ένα χωριό, και τότε η κατάστασή του ήταν δικό του πρόβλημα, δηλαδή δεν πολυενδιέφερε κανέναν άλλο. Αυτό σημαίνει ότι είχε μεν την ησυχία του, δεν είχε όμως τη δυνατότητα να αξιώνει ιδιαίτερες δημόσιες επενδύσεις. Αυτή την εποχή θα την ονομάσω “τα χρόνια που πλημμυρίζαμε νερά”.

Το Γαλάτσι δεν άλλαξε από μόνο του, το άλλαξε η γειτονική Αθήνα. Καθώς ο πληθυσμός της Αθήνας ξεχείλιζε, το Γαλάτσι άρχισε σιγά σιγά να πλημμυρίζει από εσωτερικούς μετανάστες από όλη τη χώρα. Εγινε δήμος, και μάλιστα δήμος με ανάμεικτο εργατικό και μικροαστικό πληθυσμό. Καθώς μεγάλωνε, μπορούσε πιά να αξιώνει δημόσιες επενδύσεις, δεν μπορούσε όμως πλέον να αξιώνει την ησυχία του! Σαν εξάρτημα της Αθήνας ήταν απόλυτα εξαρτημένο, όχι από τις επιλογές του Δήμου Αθηναίων, αλλά από τις επιλογές της κεντρικής κυβέρνησης. Αντιπαροχή ήθελε η κυβέρνηση; Αντιπαροχή και το Γαλάτσι. Στενούς δρόμους ήθελε η κυβέρνηση; Στενούς δρόμους και το Γαλάτσι. Η τοπική αυτοδιοίκηση εφάρμοζε απλά την κυβερνητική πολιτική, μεσολαβώντας γιά να μετριάζονται κάπως τα προβλήματα των κατοίκων. Η κυβερνητική πολιτική βέβαια εξυπηρετούσε όσους Γαλατσιώτες κέρδιζαν από την αντιπαροχή ως οικοπεδούχοι.

Καθώς η έκταση του λεκανοπεδίου δεν ήταν απεριόριστη, ανέβαινε η τιμή της γης, τα ποσοστά της αντιπαροχής, το ύψος των πολυκατοικιών και ο πληθυσμός. Ανέβαινε και το διαθέσιμο εισόδημα, ανέβαινε και ο αριθμός των αυτοκινήτων. Η γή άρχισε να σπανίζει, οπότε κάποιοι διαπίστωσαν ότι στο Γαλάτσι είχαν ξεχάσει να αφήσουν χώρο γιά κεντρική πλατεία, είχαν ξεχάσει να αφήσουν χώρο γιά σχολεία, είχαν σχεδόν ξεχάσει να αφήσουν χώρο γιά τους ανθρώπους και είχαν οπωσδήποτε ξεχάσει να αφήσουν χώρο γιά τα αυτοκίνητά τους. Δεν είχαν όμως ξεχάσει να εφαρμόσουν την πολιτική διαδοχικών κυβερνήσεων γιά το Γαλάτσι, που ήταν “πηγαίνετε εσείς εκεί και στοιβαχτείτε, θα φροντίσω να ζείτε καλούτσικα, αλλά δεν περισσεύουν λεφτά γιά να ζείτε και πολύ καλά”. Αυτή είναι η σημερινή εποχή, η εποχή που πλημμυρίζουμε από αυτοκίνητα.

Που μπήκε η τοπική αυτοδιοίκηση σε όλα τα παραπάνω όλα αυτά τα χρόνια στο Γαλάτσι; Μπήκε και παραμπήκε! Στην εποχή τουλάχιστον του Παπαδιονυσίου, φρόντιζε πάντα να μεσολαβεί ανάμεσα στους Γαλατσιώτες και στη κεντρική κυβέρνηση και φρόντιζε όσο μπορούσε τους Γαλατσιώτες απέναντι στη κεντρική κυβέρνηση, θα ήμασταν άδικοι αν λέγαμε το αντίθετο! Φρόντιζε όμως γιά το “πως”, δεν φρόντιζε ποτέ γιά το “τι”. Φρόντιζε δηλαδή γιά το πως θα προσαρμοστούν καλύτερα οι Γαλατσιώτες στις προσταγές της κεντρικής κυβέρνησης, πως θα ζημιωθούν λιγότερο από αυτές, ακόμα και πως θα κερδίσουν κάποιοι Γαλατσιώτες από αυτές. Στο “πως” η τοπική αυτοδιοίκηση στο Γαλάτσι έκανε πολλά. Στο “τι” θα γίνει το Γαλάτσι όμως δεν έκανε τίποτα. Πάντα ένοιωθε πως στο θέμα αυτό δεν της πέρναγε, οπότε το άφησε με σωφροσύνη στην άκρη. Είχε δίκιο ή άδικο; Κοιτάξτε γύρω σας, το Γαλάτσι θα μπορούσε να είναι χειρότερο, θα μπορούσε όμως να είναι και πολύ καλύτερο!

Τοπική αυτο-προσαρμογή, αυτό ήταν ό Δήμος Γαλατσίου από τη μέρα που ιδρύθηκε! Τη διοίκηση την ασκούσε πάντα η κεντρική κυβέρνηση, όπως την ασκεί και τώρα. Παλιά αυτό το λέγανε “κράτος της Δεξιάς”. Μετά, αφού μεσολάβησε μία σύντομη περίοδος άτοπων προσδοκιών, το ίδιο πράγμα ονομάστηκε απλά “ΠΑΣΟΚ”. Σήμερα που τα δύο μεγάλα κόμματα δεν βρίσκουν πιά ούτε πρόφαση διαφοροποίησης, το ίδιο ακριβώς πράγμα ονομάζεται “δικομματισμός”. Το ίδιο ακριβώς πράγμα όμως…

Οτι γινόταν πάντα, αυτό γίνεται και σήμερα. Πάρτε γιά παράδειγμα την υπόθεση του Παλαί, του Ολυμπιακού Κέντρου Γαλατσίου, που δύο διαδοχικές κυβερνήσεις των δύο μεγάλων κομμάτων αποφάσισαν να μετατρέψουν σε Εμπορικό Κέντρο Γαλατσίου. Πως αντέδρασαν και πως αντιδρούν οι δύο αξιότιμοι κύριοι που απολαμβάνουν του χρίσματος των δύο μεγάλων κομμάτων; Σαν τον Χατζηαβάτη!

Η αρχική τους αντίδραση ήταν πως, γιά να το λέει η κυβέρνηση, έτσι θάναι. Στη συνέχεια ο νύν δήμαρχος ζήτησε κάποιο αντάλλαγμα γιά τον δήμο, οπότε του δώσανε μερικά ηλεκτροκίνητα αμαξίδια του γκόλφ και κάποιο αθλητικό υλικό από τον ΑΘΗΝΑ 2004, την απόκτηση των οποίων σέρβιρε στους δημότες σαν μεγάλο επίτευγμα της δημαρχίας του. Ο αντίπαλός του δεν έλαβε αμαξίδιο, αλλά έλαβε το χρίσμα της Νέας Δημοκρατίας. Οι δύο αυτοί κύριοι ξεκίνησαν να πείσουν τους Γαλατσιώτες ότι οι μέχρι τότε εξελίξεις γιά το Παλαί ήσαν αναπότρεπτες, αλλά τους την χάλασε τη δουλειά η αντίδραση του κόσμου. Τώρα ανταγωνίζονται σε αγωνιστική ρητορική, ενώ κατηγορούν ό ένας τον άλλον γιά ξεπούλημα στο θέμα του Παλαί. Πάρε δηλαδή τον ένα και βάρα τον άλλο!

Τι έκανε όμως όλα αυτά τα χρόνια η Αριστερά στο Γαλάτσι; Αγωνιζόταν πρωτίστως γιά τη Δημοκρατία, όταν η Δημοκρατία δεν ήταν δεδομένη. Πρωτοστάτησε στην εγκαθίδρυση της εποχής Παπαδιονυσίου, του ανθρώπου που εκλέχτηκε δημοκρατικά 8 φορές δήμαρχος. Συμμερίστηκε όμως το “πως” του Παπαδιονυσίου, δεν κατάφερε να περάσει ποτέ πραγματικά στο “τι”. Στο Γαλάτσι η Αριστερά δεν διασπάστηκε απόλυτα όπως αλλού, κράτησε κάποια ενότητα γιά αρκετά χρόνια, αλλά, αν θέλετε, στο Γαλάτσι αποδείξαμε ότι η ενότητα χωρίς πνεύμα ενότητας δεν φτάνει.

Φέτος όλοι κάναμε ένα καινούργιο ξεκίνημα. Οσοι πιστεύουν ότι έχουν πάντα δίκιο σε όλα ανέλαβαν να το βρούν μονάχοι τους. Οι υπόλοιπες Αριστερές δυνάμεις αποφασίσαμε να συνεργαστούμε.

Ετσι βρεθήκαμε πάλι μπροστά στα “πως” και στα “τι”. Βρεθήκαμε μπροστά στο ερώτημα, πως θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Αριστερά αυτά τα “πως” και τα “τι”,

Πως να αντιμετωπίσουμε τα διάφορα επιμέρους προβλήματα που έχουν οι κάτοικοι του Γαλατσίου, προτάσσοντας τα συμφέροντα των κατοίκων, με δεδομένο το τι έχει γίνει η πόλη μας σήμερα; Εδώ υπάρχουν διάφορες δυνατότητες γιά να βρεθούν επιμέρους λύσεις στα επιμέρους προβλήματα. Σε μερικά θέματα μπορούν να δοθούν πολύ καλές λύσεις στα σημερινά πλαίσια, σε άλλα θέματα όμως όχι. Κάπου θα βάλεις μπάλωμα και θα φαίνεται, κάπου μερικά μπαλώματα θα πάσχουν λειτουργικά. Κάπου οι αποφάσεις που πάρθηκαν πριν πενήντα και εξήντα χρόνια γιά το τι θα είναι το Γαλάτσι σε ζώνουν σαν τσιμεντένιο τείχος.

Στο Γαλάτσι όμως παραμένουν σημαντικοί ελεύθεροι χώροι στου Βεΐκου κυρίως αλλά και στου Λεβεντάκη, οπότε το ερώτημα “τι θα είναι το Γαλάτσι” παραμένει ακόμα ανοιχτό. Μάλιστα καθώς η ελεύθερη γη στο λεκανοπέδιο σπανίζει, το ερώτημα “τι θα είναι το Γαλάτσι” αποκτάει τεράστιο οικονομικό ενδιαφέρον.

Οταν στο παρελθόν τέθηκε γιά την πόλη μας το ερώτημα αυτό, απαντήθηκε από την κεντρική κυβέρνηση με κριτήριο την εξυπηρέτηση της γενικότερης κυβερνητικής πολιτικής γιά το λεκανοπέδιο, με την εναπόθεση στο Γαλάτσι ανθρώπων και πραγμάτων που δεν χώραγαν αλλού. Σήμερα επιδιώκεται πάλι περίπου το ίδιο.

Τότε το Γαλάτσι έπρεπε να γίνει χώρος μικροαστικής κατοικίας με μέτριες αξιώσεις. Σήμερα φαίνεται πως διαδοχικές κυβερνήσεις θέλουν ο χώρος Βεΐκου να δεχτεί υπερτοπικές υποδομές (όπως το αμαξοστάσιο του μετρό) και υπερτοπικές εμπορικές χρήσεις (όπως το εμπορικό κέντρο στο Παλαί). Οπως τότε, έτσι και τώρα, οι διαδοχικές κυβερνήσεις και τα οικονομικά συμφέροντα που αυτές εξυπηρετούν δεν νοιάζονται ιδιαίτερα γιά το τι θελουν οι Γαλατσιώτες. Υποθέτουν ότι η Γαλατσιώτικη Δημοτική αρχή θα κάνει αυτό που έκανε πάντα, θα βρεί τρόπο να βολευτούν οι Γαλατσιώτες με τα κυβερνητικά σχέδια.

Εδώ μπαίνει η μεγάλη πρόκληση γιά την Αριστερά, μπορούμε αυτή τη φορά να καθορίσουμε το ΤΙ θα γίνει, αντί να διαχειριζόμαστε απλά το ΠΩΣ θα γίνει αυτό που αποφάσισαν άλλοι;

Αν το δούμε έτσι, τα Τι και τα Πως συγχωνεύονται και μεταλλάσονται στο ένα καθοριστικό ερώτημα: ΠΟΙΟΣ. Ποιός αποφασίζει τι θα είναι το Γαλάτσι; Ποιός αποφασίζει τι θα είναι ο κάθε Δήμος στο λεκανοπέδιο και παντού αλλού στην Ελλάδα;

Το αποφασίζουν τα χρηματιστήρια του Λονδίνου, του Τόκιο και της Νέας Υόρκης, που συλλογικά μεταξύ τους δεν κλείνουν ποτέ;

Το αποφασίζουν οι τράπεζες και κάποιες πολυεθνικές επιχειρήσεις;

Το αποφασίζει ο Πρωθυπουργός μας από το μέγαρο Μαξίμου;

Μήπως το αποφασίζουν τα συναρμόδια Υπουργεία;

Μήπως το αποφασίζει ο Δήμαρχος Γαλατσίου;

¨Η μήπως το αποφασίζει ένα ποτάμι λαϊκής βούλησης που κατεβαίνει όπως κατέβαιναν παλιά από τα Τουρκοβούνια οι χείμαροι που μας πλημμύριζαν, “τα χρόνια που πλημμυρίζαμε νερά”.

Γιά μένα τουλάχιστον, το ουσιαστικό ερώτημα γιά την Αριστερά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αυτό το “ΠΟΙΟΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ”.