Οι πολιτικές προοπτικές του Συνασπισμού

Οι πολιτικές προοπτικές του Συνασπισμού

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στο περιοδικό ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ, Μαϊος 2006.

Βρισκόμαστε περίπου στη μέση του εκλογικού κύκλου. Κατά πάγια παράδοση αυτήν την εποχή ανακύπτει πάντα ένα εναγώνιο ερώτημα στους περί το ΠΑΣΟΚ πολιτικούς κύκλους, “τι θα γίνει ο Συνασπισμός, θα μπεί στη βουλή στις επόμενες εκλογές ή θα χαθεί στις συμπληγάδες του δικομματισμού;”. Τα εμπειρότερα στελέχη του Συνασπισμού έχουν μάθει πιά να αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο απλά σαν εποχιακό, οπότε μόλις ακούνε τον παραπάνω προβληματισμό λένε μέσα τους “Α! Φτάσαμε στη μέση του εκλογικού κύκλου”, αντιμετωπίζοντας το όλο θέμα κάπως σαν τα χελιδόνια, που πάντα έρχονται τη άνοιξη. Εγώ πάλι συγκινούμαι με κάτι τέτοια. Να ξέρεις ότι στο ΠΑΣΟΚ θα ήθελαν να κάνουν τον Συνασπισμό μία χαψιά, αλλά ότι δεν μπορούν γιατί τους πιάνουν τα δάκρυα από τις τύψεις! Η μήπως όχι, μήπως δεν είναι θέμα τύψεων και δακρύων, μήπως θέλουν μεν αλλά απλά δεν μπορούν;

Τα επιχειρήματα γιά την απειλούμενη κοινοβουλευτική βιωσιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι το κοινό πολιτικό σχήμα του Συνασπισμού με τους συμμάχους του, είναι δύο. Το πρώτο επιχείρημα στηρίζεται στις μετρήσεις των δημοσκοπήσεων, ενώ το δεύτερο αναπτύσσει μία θεωρητική επιχειρηματολογία γιά την συρρίκνωση του πολιτικού χώρου στον οποίο απευθύνεται παραδοσιακά ο Συνασπισμός.

Το πρώτο επιχείρημα κινείται στον χώρο της απλής αριθμητικής. Γιά να μπεί ένα κόμμα στη Βουλή θέλει 3%. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ γύρω στο 3,5%, χωρίς να υπολογίσουμε τους αναποφάσιστους. Το 3,5 είναι συνήθως μεγαλύτερο από το 3, οπότε αν είχαμε αύριο εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ έμπαινε στη Βουλή. Βέβαια εδώ αποσιωπάται το γεγονός ότι στην αντίστοιχη φάση του προηγούμενου εκλογικού κύκλου οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τον Συνασπισμό πολύ χαμηλότερα από το 3%, οπότε οι δημοσκοπήσεις σημειώνουν άνοδο του Συνασπισμού, αυτό όμως δεν είναι αρκούντως συγκινητικό για να επισημαίνεται.

Το δεύτερο επιχείρημα ξεκινάει με τη συμβατική θεώρηση του πολιτικού φάσματος ως ευθείας οριζόντιας γραμμής, όπου στο αριστερό άκρο τοποθετείται το ΚΚΕ, αμέσως δεξιότερα ο Συνασπισμός, αμέσως δεξιότερα το ΠΑΣΟΚ, μετά η ΝΔ και μετά το ΛΑΟΣ. Συρρίκνωση ενός πολιτικού χώρου σημαίνει σχηματικά ότι τα κόμματα που βρίσκονται αμέσως δεξιότερα και αμέσως αριστερότερα πλησιάζουν τόσο πολύ, που δεν σου αφήνουν πολιτικό χώρο να κινηθείς, αφού με τις θέσεις τους απευθύνονται μιά χαρά και στους δικούς σου ψηφοφόρους.

Στο επιχείρημα αυτό διαβλέπω κατ’ αρχάς μία υποκρυπτόμενη διάθεση δυσφήμησης της κ. Παπαρρήγα, αφού θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι υπό την ηγεσία της το ΚΚΕ πλησιάζει τις θέσεις του Συνασπισμού. Μακρυά από εμένα όμως κάθε τέτοια διαβολή! Ευτυχώς ή δυστυχώς το ΚΚΕ παραμένει αμετακίνητο στις θέσεις του, προσδοκώντας την ανάσταση του υπαρκτού σοσιαλισμού σε κάποιον απροσδιόριστο μελλοντικό χρόνο. Στο μεταξύ αξιοποιεί την αγωνιστικότητα των μελών του στην προώθηση των διεκδικήσεων κάθε καταφρονεμένου, οπότε όπως έχουν πληθύνει στην εποχή μας οι καταφρονεμένοι δεν έχει ούτε ελεύθερο χρόνο αλλά ούτε και τη διάθεση να διεκδικήσει τον χώρο της ανανεωτικής Αριστεράς. Γιά μένα μακάρι να την διεκδικούσε, αφού τότε θα άνοιγε τον δρόμο γιά τη συνεργασία όλων των αριστερών δυνάμεων, αλλά στον Περισσό πιστεύουν άλλα.

Ενώ όμως από τ’ αριστερά του Συνασπισμού το ΚΚΕ παραμένει πάντα αμετακίνητο στις θέσεις του, από τα δεξιά του Συνασπισμού το ΠΑΣΟΚ τρέχει με χίλια! Δεν τρέχει όμως πλησιάζοντας την ανανεωτική Αριστερά, προς την αντίθετη κατέυθυνση κινείται. Μάλλον ανανεωτική Δεξιά φιλοδοξεί να γίνει το ΠΑΣΟΚ. Οποιο θέμα και αν πιάσεις, από τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την Αμερικανόφιλη εξωτερική πολιτική, τον περιορισμό των Συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτών, ως τις άψογα δημοκρατικές εσωκομματικές διαδικασίες (όπου ο κληρονομικός ανώτατος άρχων του ΠΑΣΟΚ χωρίς ψόγο ορίζει και καθαιρεί στελέχη), διαπιστώνεις ότι είτε επί Σημίτη είτε επί Γιώργου Παπανδρέου το ΠΑΣΟΚ έχει αποκηρύξει το αριστερό του παρελθόν στη πράξη. Ψάχνεις εναγωνίως να βρείς που διαφέρει σήμερα πιά από τη Νέα Δημοκρατία το ΠΑΣΟΚ και μόνο μία ουσιώδη διαφορά βρίσκεις, η Νέα Δημοκρατία είναι στην κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ στην αντιπολίτευση.

Το περίεργο αυτό φαινόμενο της απότομης δεξιάς μετακίνησης του ΠΑΣΟΚ έχει βέβαια σοβαρές επιπτώσεις στη Νέα Δημοκρατία, που σίγουρα βλέπει να συρρικνώνεται ο δικός της πολιτικός χώρος ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στο ΛΑΟΣ, αλλά τον Συνασπισμό τον επηρεάζει; Ναι τον επηρεάζει θα απαντήσω, αλλά δεν τον στριμώχνει καθόλου, αντίθετα του δίνει μία τεράστια πολιτική άπλα. Αφού το ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να εγκαταλείψει τον ιδεολογικό χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας, μένει μονάχα ο Συνασπισμός, μαζί με όποια αριστερή δύναμη θέλει να συνεργαστεί μαζί του, γιά να καλύψει την ευρύτερη Αριστερά. Τώρα βέβαια αυτό δημιουργεί μία μεγάλη πρόκληση γιά τον ΣΥΝ, που θα πρέπει να βλέπει μακρυά, να μην κολλάει σε σχηματικές οριοθετήσεις προηγούμενων δεκαετιών, να αφήσει την τέχνη της συννενόησης με μεγάλα συγγενή κόμματα και να αριστεύσει στην τέχνη της συννενόησης στα ίσια με τον μέσο άνθρωπο. Αυτά είναι τα πραγματικά σοβαρά ζητήματα γιά τον Συνασπισμό, τα ζητήματα που το ΠΑΣΟΚ θα προτιμούσε να μην λυθούν ποτέ…