Στερεότυπα

Αυτή η λέξη είναι το πιό ευγενικό συνώνυμο του ρατσισμού που έχω ακούσει ποτέ. Ex officio ευγενέστατο το Υπουργείο Πολιτισμού, κάτω από αυτόν τον τίτλο έθεσε το σοβαρότατο ζήτημα της θέσης της γυναίκας στον αθλητισμό, στο Συνέδριο που διοργάνωσε γιά το θέμα στην Θεσσαλονίκη την προηγούμενη βδομάδα.

“Γυναίκα και αθλητισμός, παλιά και νέα στερεότυπα”. Από τον τίτλο φαίνεται ότι δεν μαζεύτηκαν γιά να παραστήσουν ότι όποια προβλήματα υπήρχαν την εποχή του παππού μου έχουν λυθεί πρό πολλού. Εκαναν μιά ανασκόπηση μιάς σχέσης που ξεκίνησε από το τίποτα, πέρασε στο κάτι και από τότε εξελίσσεται ραγδαία μεν γιά όσους κοιτάνε πίσω, απελπιστικά αργά όμως γιά όσους κοιτάνε μπροστά.

Αθλητισμός δεν είναι μονάχα οι Ολυμπιακοί Αγώνες, κάθε άλλο μάλιστα. Είναι αναπόφευκτο όμως η γυναικεία συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες να αποτελεί ένα πρόχειρο αλλά και αρκετά αξιόπιστο μέτρο της θέσης της γυναίκας στον αθλητισμό.

Το 1896 η θέση της γυναίκας στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας ήταν σαφέστατα καθορισμένη˙ στη κερκίδα. Το είχε πει άλλωστε και ο μέγας αναβιωτής των Αγώνων, ο Βαρώνος ντε Κουμπερτέν “ο αθλητισμός δεν ταιριάζει στη γυναικεία φύση”.

Κάποια μετάλλαξη της γυναικείας φύσης προφανώς συνέβη ανάμεσα στο 1896 και το 1900, γιατί εκείνη τη χρονιά στο Παρίσι υπήρξε η πρώτη γυναικεία συμμετοχή σε Ολυμπιακούς Αγώνες, σε δύο «ευγενή» αθλήματα, το τέννις και το γκόλφ.

Η γυναικεία συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες όμως δεν εξελίχτηκε σταθερά εκείνα τα πρώτα χρόνια. Κάπου ακολούθησε τις στηριγμένες σε μυθολογικά πρότυπα αντρικές φαντασιώσεις περί γυναίκας. Ετσι το 1904 στο Σέιντ Λούις οι Αμαζόνες αγωνίστηκαν μόνο στην Τοξοβολία. Το 1912 στη Στοκχόλμη οι γοργόνες αποκτούν το δικαίωμα να πέσουν στην πισίνα. Στίβος όμως; Α-πο-κλεί-ε-ται! Ο στίβος ήταν το κατεξοχήν άθλημα δύναμης και αντοχής, το επίκεντρο των Ολυμπιακών Αγώνων, το κληροδότημα της Κλασσικής Αρχαιότητας, το κατεξοχήν αντρικό άθλημα.

Μόλις το 1928 στο Αμστερνταμ και μετά από επίπονες προσπάθειες αναγκάστηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή να συμπεριλάβει στο Ολυμπιακό πρόγραμμα πέντε αγωνίσματα στίβου γυναικών, τους δρόμους 100 και 800 μέτρων, τη σκυταλοδρομία 4Χ100, τη δισκοβολία και το άλμα εις ύψος. Γιατί μονάχα αυτά, όταν στους ίδιους αγώνες το αντρικό πρόγραμμα του στίβου είχε 22 αγωνίσματα; Μα γιατί κατά τους ειδήμονες οι γυναίκες από την φύση τους δεν είχαν τη δύναμη να συμμετάσχουν στα υπόλοιπα!

Στις επόμενες Ολυμπιάδες τα αγωνίσματα στίβου γυναικών αυξάνονταν με το τσιγγέλι. Το 1932 στο Λος Αντζελες μπήκαν τα 80 μέτρα εμπόδια και ο ακοντισμός, το 1948 στο Λονδίνο ο δρόμος 200 μέτρων, το άλμα εις μήκος και η σφαιροβολία, το 1964 στο Τόκιο ο δρόμος 400 μέτρων και το γυναικείο πένταθλο. Το πραγματικό ορόσημο ήταν το 1984 στο Λος Αντζελες όταν έγινε ο πρώτος Ολυμπιακός Μαραθώνιος γυναικών. Ισως εκεί να άρχισαν κάποιοι να σκέφτονται ότι σε λίγο θα δούμε και γυναίκες αρσιβαρίστριες, αλλά αυτό έγινε γιά πρώτη φορά στο Σίδνεϋ το 2000. Το 2004 στην Αθήνα θα δούμε και ελευθέρα πάλη γυναικών. Δεν λέω ότι δεν σπάνε κάποτε τα στερεότυπα, σίγουρα όμως δεν βιάζονται!