Τι μπορεί να κάνει κανείς με μιά μπάλα…

Η Ματιά της Ελένης

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στην ΑΥΓΗ, 3 Μαρτίου 2002

Τι μπορεί να κάνει κανείς με μιά μπάλα…

Υπάρχει παντού. Σε όλους τους τόπους, σε όλες τις εποχές, σε όλους τους πολιτισμούς. Τα είδη της πολλά, μεγάλη, μικρή, σφαίρα κανονική αλλά και σε άλλα σχήματα κανονικά και ακανόνιστα, λεία, με βούλες, με λαβές, βαριά, ελαφριά. Κυκλοφορεί σε όλα τα χρώματα, άσπρη, μαύρη, πορτοκαλί, δίχρωμη, πολύχρωμη, σταχτιά, καφέ ή όπως βγεί. Γίνεται από όλα τα υλικά, λάστιχο, πλαστικό, ποικίλες συνθετικές ύλες αλλά και πανί, ξύλο, ακόμα και ένας τενεκές, ακόμα και μιά πέτρα σκέτη. Γιατί έτσι ξεκίνησε, μιά πέτρα σκέτη. Και της χρωστάμε πιό πολλά από ότι μπορούμε να φανταστούμε.

Διαπιστώνεται στατιστικά ότι από όλους τους αθλητές τον ψηλότερο δείκτη ευφυΐας σαν ομάδα έχουν όσοι παίζουν παιχνίδια μπάλας (και από αυτούς οι παίκτες του κρίκετ). Μα χρειάζεται τόσο μυαλό γιά να πετάς ένα πράμα πέρα δώθε; Σύμφωνα με κάποιες εξελικτικές θεωρίες το μυαλό του ανθρώπου χρειάζετει ακριβώς γιά να πετάει ο άνθρωπος ένα πράγμα πέρα δώθε, αν ενδιαφέρεται γιά το που θα καταλήξει το πράγμα που πετάει. Ας πούμε μιά πέτρα σε ένα πουλί. Γιατί η μπάλα ξεκίνησε από το κυνήγι μικρών ζώων. Από εκεί ξεκίνησε και το μυαλό του ανθρώπου. Θα πείτε πολλά ζώα κυνηγούν. Ναι, αλλά κυνηγούν αυτοπροσώπως. Δεν κυνηγούν πετώντας αντικείμενα στο θήραμα. Αυτό το κάνει μόνο ο άνθρωπος, γιατί μόνο ο άνθρωπος έχει το μυαλό να υπολογίσει γρήγορα περίπου που θα βρίσκεται το θήραμα όταν θα το φτάσει το αντικείμενο. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το μυαλό του ανθρώπου αναπτύχτηκε ακριβώς γιά να κάνει αυτόν τον ένα υπολογισμό.

Χάρις σε αυτό το μυαλό εξέλιπε κάποτε στον άνθρωπο η ανάγκη του κυνηγιού, έμεινε όμως το μυαλό και τα παιχνίδια της μπάλας. Και πόσες παραλλαγές της βασικής κίνησης ‘πετάω τη πέτρα στο πουλί’ δεν επινόησε αυτό το μυαλό! Κατηγορίες ολόκληρες παιχνιδιών μπάλας. 

Παίρνω τη μπάλα και τη βάζω κάπου (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, γκόλφ), ελέγχω τη κίνηση της μπάλλας (τέννις, πίνγκ πόνγκ), κατέχοντας τη μπάλλα αποκτώ δικαίωμα να κάνω κάτι όσο την έχω (μπέϊζμπώλ, κρίκετ), χρησιμοποιώ τη μπάλα γιά να κτυπήσω κάτι (μπόουλιγκ). Παιχνίδια ομαδικά και παιχνίδια ατομικά, όπως ομαδικό η ατομικό ήταν και το κυνήγι. Επειδή με την εξαίρεση μερικών παιδικών παιχνιδιών δεν δέχεται κανείς να κάνει το πουλί, ή κάνω δύο ομάδες και η μία προσπαθεί να εμποδίσει την άλλη και να πετύχει τον στόχο της η ίδια (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, τέννις, μπέϊζμπωλ), ή κάνω δύο ή περισσότερες ομάδες που προσπαθούν να πετύχουν τον στόχο δίπλα-δίπλα αλλά ανεξάρτητα η μία από την άλλη και συγκρίνω βαθμολογίες (μπόουλιγκ, γκόλφ). Τα πρώτα έχουν βαβούρα και ενθουσιάζουν τα πλήθη γιατί έχουν κάτι από πόλεμο. Και όπως θα καταλάβατε οι προτιμήσεις στα παιχνίδια της μπάλας δεν είναι μόνο θέμα γούστου, εκφράζουν στάση ζωής.