Ποτέμκιν

Είναι δεδομένο ότι οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνες έχουν πάντα ένα πολιτικό ρόλο, πέρα από την εμπορική και αθλητική σημασία τους. Στη σημερινή εποχή της τηλεόρασης, οι Ολυμπιακοί αγώνες αποτελούν ένα διεθνές γεγονός, όχι μόνο με την έννοια ότι σε αυτούς μετέχουν αθλητές από όλες τις χώρες, αλλά με την έννοια ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, έχουν τη δυνατότητα να τους ζήσουν από κοντά σε συνεχή μετάδοση μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Με την έννοια αυτή οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνες αποτελούν το απόλυτο διεθνές γεγονός. Ενα τέτοιο γεγονός φυσικά δημιουργεί εντυπώσεις γιά την διοργανώτρια χώρα που επηρεάζούν το κλίμα μέσα στο οποίο κινούνται οι διεθνείς σχέσεις της. Από την άλλη μεριά όμως οι Ολυμπιακοί αγώνες έχουν ιδιοκτήτες και διαχειριστή. Ιδιοκτήτες των αγώνων είναι οι πολυεθνικές που τους έχουν αγοράσει ως σπόνσορες με μακροχρόνια συμβόλαια, διαχειριστής είναι η ΔΟΕ που από την Λωζάννη φροντίζει να κερδίζουν οι μέτοχοι και να μακροημερεύει το μαγαζί.

Ενα διεθνές γεγονός με τέτοιους ιδιοκτήτες είναι φυσικό να προσλαμβάνει το δικό τους αξιακό σύστημα και να το χρησιμοποιεί ως μέτρο αξιολόγησης των συμμετεχόντων, αλλά κυρίως της διοργανώτριας χώρας. Οι διαχειριστές και οι ιδιοκτήτες δεν είναι ουδέτεροι, έχουν θέση. Βρίσκονται στον πυρήνα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και προβάλλουν τις αξίες της. Θέλουν διοργανώτριες χώρες που να μετέχουν στο σύστημα αυτό ολοκληρωτικά, αλλά και που να το κάνουν να φαίνεται πετυχημένο, δηλαδή εύπορο, ειρηνικό, δημοκρατικό. Θελουν να βλέπουν χαρούμενα πρόσωπα, που επιβεβαιώνουν πόσο ωραίο γιά όλους είναι το σύστημα που, ομολογουμένως, είναι πάρα πολύ ωραίο γιά τους ίδιους. Θέλουν οι αγώνες να έχουν μήνυμα και το μήνυμα αυτό να είναι “όλοι χαρούμενοι μαζί πίνουμε κόκα κόλα”.

Οταν οι αγώνες διοργανώνονται από μία εύπορη και δημοκρατική δυτική χώρα, η επίτευξη του παραπάνω στόχου είναι εύκολη. Το μόνο ζητούμενο είναι να γίνεται στρωτά η διοργάνωση, γιά να δίνει στον υπόλοιπο κόσμο καλή εντύπωση γιά τις δυτικές χώρες γενικά. Το πεδίο αυτό το Σίδνεϋ θριάμβευσε, η Ατλάντα χώλαινε, η Αθήνα τα κατάφερε. Βέβαια γιά να πετύχει ο στόχος αυτός πρέπει ακόμα και στο Σίδνεϋ, την Ατλάντα, την Αθήνα να κρυφτούν από τον τηλεοπτικό φακό οι φυσικές ατέλειες, οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις, η πραγματική καθημερινότητα της διοργανώτριας πόλης. Πρέπει να βαφτούν οι προσόψεις των κτιρίων στους δρόμους που περνάει ο μαραθώνιος. Πρέπει να υπάρξει συμφωνία των “κοινωνικών εταίρων” ότι τις μέρες εκείνες δεν θα γίνονται απεργίες, διαδηλώσεις, πολιτικές συγκεντρώσεις. Πρέπει όλη η διοργανώτρια πόλη να γίνει ένα μεγάλο χωριό Ποτέμκιν, σαν εκείνα που έστηνε ο Υπουργός της Μεγάλης Αικατερίνης γιά να της εξωραΐζει την κατάσταση της Ρωσικής υπαίθρου στις περιοδείες της. Αυτό όμως, όπως διαπιστώσαμε πριν λίγα χρόνια στην Αθήνα, δεν είναι αδύνατο.

Μερικές φορές όμως οι αγώνες δεν διοργανώνονται από μία δυτική χώρα, μερικές φορές την διοργάνωση αναλαμβάνει κάποια χώρα που βρίσκεται σε μεταβατική φάση προς την πλήρη ένταξη στο δυτικό σύστημα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας με ένα δυτικό, ευπρόσωπο τρόπο. Τέτοια ήταν η περίπτωση της Νότιας Κορέας πριν 20 χρόνια, όπου η διοργάνωση σηματοδότησε το πέρασμα της χώρας από τις στρατιωτικές δικτατορίες στην δημοκρατία δυτικού τύπου. Η Νότια Κορέα όμως είχε ήδη τότε επαρκή οικονομική ανάπτυξη και ήταν σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ. Φέτος όμως οι Ολυμπιακοί αγώνες κάνουν ένα τεράστιο άλμα με την Κινεζική διοργάνωση. Η Κίνα σαφώς μετέχει βέβαια στο σύστημα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και σαφώς μπορεί να σηκώσει σαν πούπουλο το κόστος των αγώνων, δεν το κάνει όμως με τρόπο δυτικό και ευπρόσωπο, ενώ σαφώς δεν είναι σύμμαχος των ΗΠΑ. Στους ασυνήθιστους αυτούς Ολυμπιακούς θα σταθούμε και την άλλη βδομάδα.