Αλλά…

Η Ματιά της Ελένης

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στην ΑΥΓΗ, 17 Δεκεμβρίου 2006

Αλλά…

Μόλις ολοκληρώθηκε η σειρά των τεσσάρων άρθρων αυτής της στήλης γιά τα πορίσματα του συνεδρίου “Αθλητισμός γιά όλους”, που έδωσε έμφαση στα τεράστια οφέλη της τακτικής και συστηματικής άθλησης στην υγεία του γενικού πληθυσμού, ήρθε από τη Νίκαια μία συγκλονιστική είδηση: 15-χρονός μαθητής άφησε την τελευταία πνοή του στο γήπεδο μπάσκετ από ανακοπή καρδιάς.

Ο μαθητής έπαιζε στην παιδική ομάδα Πανεαπολικού, στον αγώνα με την ομάδα της Δραπετσώνας. Κάποια στιγμή ένοιωσε αδιαθεσία και ζήτησε από τον προπονητή του να τον αλλάξει. Η αλλαγή έγινε, ο 15-χρονός αθλητής όμως δεν πρόλαβε να φτάσει στον πάγκο, αφού έχασε τις αισθήσεις του και έπεσε στο παρκέ. Γιατρός αγώνα δεν υπήρχε, αν και προβλέπεται. Ο διαιτητής και κάποιοι γονείς προσπάθησαν, χωρίς αποτέλεσμα, να συνεφέρουν τον μαθητή. Στο νοσοκομείο της Νίκαιας, όπου μεταφέρθηκε, διαπιστώθηκε ο θάνατός του. “Πνευμονικό οίδημα που προκλήθηκε από ανακοπή καρδιάς” ήταν κατά τους γιατρούς η αιτία θανάτου. Πως πάνε μαζί το πνευμονικό οίδημα και η ανακοπή καρδιάς με την ηλικία των 15 χρόνων; Πως πάνε μαζί στο σώμα ενός νεαρού αθλητή, που υποτίθεται πως κάνει ότι πιό υγιεινό γίνεται να κάνει;

Τι να πει κανείς στους γονείς του άτυχου μαθητή, πέρα από το να συμπάσχει στην οδύνη τους, αφού η κοινή λογική λέει ότι το παιδί τους θα ζούσε σήμερα, αν δεν αγωνιζόταν εκείνη τη στιγμή στο γήπεδο; Τι να πει κανείς αντίστοιχα γιά τους άλλους 150 περίπου νέους ανθρώπους που έχουν χάσει τη ζωή τους την τελευταία δεκαετία ενώ αθλούντο, οι 2 στους 3 από διάφορα καρδιολογικά προβλήματα; Τι να πει τέλος κανείς στους χιλιάδες γονείς που ρωτάνε, “να στείλω το παιδί μου στον αθλητισμό ή μήπως θα κινδυνεύσει;”.

Γιατί πεθαίνουν ξαφνικά τόσοι νέοι άνθρωποι, φαινομενικά υγιέστατοι, στη δεύτερη δεκαετία της ζωής τους, την ώρα που αθλούνται; Αυτό είναι το καίριο και κρίσιμο ερώτημα. Αντιπαρέρχομαι την απουσία του προβλεπόμενου γιατρού στο γήπεδο, όχι γιατί δεν έχει σημασία, αλλά γιατί ακόμα και αν ήταν εκεί γιατρός, ακόμα και αν έσωζε το παιδί, θα παρέμενε το ερώτημα, πως γίνεται να πάθεις ανακοπή στα 15 σου;

Συχνά το ζήτημα του αιφνίδου θανάτου νεαρών αθλητών συσχετίζεται από τον τύπο με ενδεχόμενο ντόπινγκ, με βάση τα αντίστοιχα τρανταχτά παραδείγματα θανάτων διακεκριμένων αθλητών σε σχετικά νεαρή ηλικία από απροσδόκητους καρκίνους και καρδιοαγγειακές παθήσεις. Είναι απόλυτα αποδεδειγμένο ότι το μακροχρόνιο ντόπινγκ με αναβολικά προκαλεί σοβαρές και δυνάμει θανατηφόρες παθήσεις, αυτές όμως εκδηλώνονται σε μεγαλύτερη ηλικία, συνήθως γύρω στα σαράντα, σπανίως πριν τα τριάντα. Βέβαια αν το ντόπινγκ γίνει ανεξέλεγκτα από αδαείς μπορεί να εμφανιστούν σοβαρά προβλήματα υγείας νωρίτερα, αλλά πάλι, η ανακοπή στα 15 δεν εξηγείται. Πέρα από τα αναβολικά υπάρχουν και τα διεγερτικά, που μάλιστα συνηθίζονται ιδιαίτερα σε ομαδικά αθλήματα. Τα διεγερτικά ανεβάζουν τον ρυθμό λειτουργίας της καρδιάς, οπότε την καταπονούν, δεν προκαλούν όμως εύκολα ανακοπή σε δεκαπεντάχρονο.

Οπότε μένει το ενδεχόμενο του σιωπηλού καρδιακού νοσήματος, που με την έντονη άθληση εκδηλώνεται ξαφνικά. Υπάρχουν αρκετές καρδιακές παθήσεις που έχουν κληρονομική αιτία, που δεν έχουν εμφανή συμπτώματα και που μπορούν να εκδηλωθούν ξαφνικά, προκαλώντας μέχρι και ανακοπή στα 15. Οι παθήσεις αυτές είναι σπάνιες και εξαιρετικά ύπουλες. Αν η πάθηση είναι γνωστή, συχνά μπορεί να αντιμετωπιστεί και να φτάσει ο ασθενής ως τα βαθιά γεράματα, αλλά σε τέτοιους ασθενείς δεν συνίσταται η έντονη αθλητική δραστηριότητα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο μόνος τρόπος να διαγνωστεί έγκαιρα μία τέτοια ασθένεια είναι ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος, που περιλαμβάνει καρδιογράφημα και υπερηχογράφημα. Αυτές οι εξετάσεις μπορούν να γίνουν μονάχα από καρδιολόγο και στοιχίζουν, ενώ γιά να αντιμετωπιστεί το σοβαρό θέμα των αιφνίδιων θανάτων αθλητών, θα πρέπει να γίνονται σε όλους τους νέους της χώρας. Ηδη στο Εθνικό Κέντρο Αθλητικών Ερευνών βρίσκεται σε ανάπτυξη ένα τέτοιο πρόγραμμα προληπτικών καρδιολογικών ελέγχων, οπότε σύντομα θα τεθεί το ερώτημα, υπάρχει η πολιτική διάθεση να επεκταθεί σε όλους τους αθλούμενους νέους;