Συμπληρώματα διατροφής

Η Ματιά της Ελένης

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στην ΑΥΓΗ, 7 Νοεμβρίου 2004

Συμπληρώματα διατροφής

Αντίθετα με τις συνήθειες του Οβελίξ, οι άνθρωποι δεν κάνει να τρώνε μονάχα αγριογούρουνο. Μπορεί να είναι εκλεκτό έδεσμα, μπορεί να είναι θρεπτικό, ο άνθρωπος όμως χρειάζεται ποικιλία στη διατροφή του. Η τροφή μας δίνει την ενέργεια που καταναλώνουμε γιά όλες τις λειτουργίες του οργανισμού, μας δίνει όμως και τα δομικά στοιχεία από τα οποία φτιάχνεται το σώμα μας, καθώς και κάποιες χημικές ενώσεις που είναι απαραίτητες γιά τη λειτουργία του οργανισμού, αλλά που ο οργανισμός μας δεν μπορεί να φτιάξει μόνος του. Η ποικιλία της τροφής εξασφαλίζει ότι ο οργανισμός θα μπορέσει να βρει όλα αυτά τα συστατικά που χρειάζεται και που δεν βρίσκονται όλα μαζί σε καμμία τροφή μόνη της.

Τρία είναι τα βασικά συστατικά των τροφών μας, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη. Από αυτά καλύπτει ο οργανισμός τις ενεργειακές του ανάγκες, δομεί τους ιστούς του σώματος και αποθηκεύει λίπος γιά μελλοντική χρήση. Ο οργανισμός μπορεί να μετασχηματίζει το ένα συστατικό σε άλλο ανάλογα με τις ανάγκες του, αλλά ως ένα σημείο μονάχα. Υπάρχουν μερικές χημικές ενώσεις που ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του και που πρέπει να τις λαμβάνει από τις τροφές. Το πρώτο παράδειγμα το βρίσκουμε στις πρωτεΐνες, που αποτελούν το βασικότερο δομικό και λειτουργικό στοιχείο του σώματος. Οι πρωτεΐνες στον άνθρωπο αποτελούνται από 20 αμινοξέα, που συνδυάζονται μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Από αυτά τα 8 αμινοξέα δεν μπορεί να τα συνθέσει ο οργανισμός και πρέπει να τα λαμβάνει έτοιμα από τροφές ζωϊκής προέλευσης.

Πέρα από τα 8 απαραίτητα αμινοξέα, ο άνθρωπος πρέπει να λαμβάνει από τις τροφές βιταμίνες και ορισμένα χημικά στοιχεία. Οι βιταμίνες είναι μικρά οργανικά μόρια που χρειάζονται σε ορισμένες βιοχημικές δράσεις του οργανισμού και που δεν μπορεί να τις συνθέσει ο οργανισμός ή τις συνθέτει σε ανεπαρκείς ποσότητες. Τα στοιχεία διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Τα κυρίως μέταλλα ή ηλεκτρολύτες, όπως ασβέστιο, κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο, χλώριο, ρυθμίζουν την κατανομή νερού στο σώμα, μετέχουν σε σημαντικές λειτουργίες όπως η νευρική διέγερση και η σύσπαση και χαλάρωση των μυών, ενώ τα στοιχεία ασβέστιο, φώσφορος και μαγνήσιο αποτελούν δομικά στοιχεία του σκελετού. Τα ιχνοστοιχεία, όπως σίδηρος, ψευδάργυρος, μαγγάνιο, σελήνιο, χαλκός, ιώδιο, κοβάλτιο, μόλυβδος και άλλα, χρειάζονται σε απειροελάχιστες ποσότητες, μάλιστα σε μεγαλύτερες ποσότητες είναι δηλητήρια γιά τον οργανισμό. Αλλοίμονο όμως αν λείψουν τελείως τα ιχνοστοιχεία αφού μετέχουν σε ορισμένες καίριες γιά τον οργανισμό βιοχημικές λειτουργίες. Ο σίδηρος γιά παράδειγμα μετέχει στο μόριο της αιμοσφαιρίνης, που μεταφέρει το οξυγόνο στο αίμα από τους πνεύμονες σε όλους τους ιστούς του σώματος.

Η απουσία από την τροφή κάποιας βιταμίνης ή κάποιου μετάλλου ή ιχνοστοιχείου προκαλεί ασθένειες. Είναι μάλιστα γνωστές ασθένειες που χαρακτηρίζουν πληθυσμούς που συστηματικά δεν βρίσκουν στο διαιτολόγιό τους κάποιο από αυτά τα αναγκαία συστατικά, όπως το μπέρι-μπέρι στη Κίνα παλιότερα, από έλλειψη βιταμίνης Β1 και η βρογχοκήλη σε πολλά μέρη της Αφρικής ακόμα και σήμερα, από έλλειψη ιωδίου. Οι ασθένειες αυτές αντιμετωπίζονται με κάποια κατάλληλη τροποποίηση του διαιτολογίου. Στις σημερινές συνθήκες αφθονίας και ποικιλίας φαγητού στις αναπτυγμένες χώρες, ο μέσος άνθρωπος εύκολα εξασφαλίζει από τη διατροφή του όλα τα απαραίτητα συστατικά. Γιά την περίπτωση όμως που η διατροφή αφήσει πάλι κάποια κενά σε κάποιον, όλες αυτές οι απαραίτητες ουσίες κυκλοφορούν και σε σκευάσματα, τα συμπληρώματα διατροφής.