Μαγικά φίλτρα

Οι Ολυμπιακοί αγώνες της Αθήνας έφεραν επί τάπητος με τον πιό επιτακτικό τρόπο το ζήτημα του ντόπιγκ στον αθλητισμό. Ηταν επόμενο και ο τύπος και τα κόμματα να εμπλακούν σε μία συζήτηση που ξεκινούσε από το ποιά είναι τα φυσιολογικά όρια τεστοστερόνης στον ανθρώπινο οργανισμό, περνούσε από τις λεπτομέρειες των διαδικασιών ουροληψίας και κατέληγε στο αναμενόμενο “ποιός φταίει”. Στην πορεία αυτή ήταν επόμενο να γίνουν από όλες τις πλευρές και κάποια τεχνικά λάθη.

Ετσι μία μεγάλη και σοβαρή Αθηναϊκή εφημερίδα θεώρησε ότι η ουσία εφεδρίνη, που βρίσκεται στα σιρόπια γιά τον βήχα που πουλιώνται χωρίς συνταγή σε όλα τα φαρμακεία, είναι κάποιο μυστηριώδες και επικίνδυνο αναβολικό. Από εκεί το πήραν και το πήγαν πολλοί και διάφοροι. Η αλήθεια είναι ότι η εφεδρίνη έχει διεγερτική και όχι αναβολική δράση. Γιά αυτή τη διεγερτική της δράση απαγορεύεται η χρήση της από αθλητές, εκτός αν την συνταγογραφήσει γιατρός και το δηλώσουν πρίν τον έλεγχο. Με την ίδια λογική και η καφεΐνη απαγορεύεται, έτσι ώστε αν ένας αθλητής έχει πιεί 8 καφέδες πριν τον έλεγχο ούρων, θα βρεθεί ντοπαρισμένος. Από την άλλη μεριά όμως οποιοσδήποτε δεν είναι αθλητής μπορεί να πιεί νόμιμα και φανερά όσους καφέδες θέλει χωρίς να έχει καμμία νομική συνέπεια.

Αν εξετάσει κανείς τον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών της WADA θα διαπιστώσει ότι όλες αυτές οι απαγορευμένες ουσίες είναι απλά διάφορα φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά έχουν ποικίλες δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό και ποικίλες ιατρικές χρήσεις στην αντιμετώπιση διάφορων παθήσεων. Μερικές από αυτές τις ουσίες βρίσκονται σε τρόφιμα, όπως η καφεΐνη στον καφέ, άλλες πουλιούνται χωρίς συνταγή στα φαρμακεία, όπως η εφεδρίνη, άλλες πάλι διατίθενται μόνο με συνταγή γιατρού, όπως οι β-αναστολείς, ενώ μερικές, όπως η κοκαΐνη, απαγορεύονται από τον νόμο απολύτως και σε κάθε περίπτωση.

Τι κοινό έχουν όλες αυτές οι ουσίες; Ολες μπορούν να χρησιμοποιηθούν γιά να βελτιώσουν την αθλητική επίδοση σε κάποιο αγώνισμα. Βέβαια δεν βοηθούν όλες οι ουσίες σε όλα τα αθλήματα, ούτε γίνεσαι πρωταθλητής με ένα χάπι. Η δοσολογία, ο χρόνος και ο τρόπος λήψης, καθώς και ο συνδυασμός του φαρμάκου με την προπόνηση πρέπει να καθοριστούν προσεκτικά γιά να υπάρξει αγωνιστικό αποτέλεσμα.

Εκτός από τις ουσίες που δρούν με τους παραπάνω τρόπους, υπάρχουν και εκείνες που χωρίς να βελτιώνουν την επίδοση του αθλητή, απλά κρύβουν από την ανάλυση με διάφορους τρόπους την ύπαρξη των ουσιών που υποβοηθούν. Αυτές είναι οι ουσίες “μάσκες”, όπως είναι τα διουρητικά. Τέτοιες ουσίες επίσης περιέχονται στον κατάλογο της WADA και απαγορεύονται, γιατί η παρουσία τους θεωρείται απόδειξη ντόπιγκ.

Εκτός από απαγορευμένες ουσίες υπάρχουν και κάποιες απαγορευμένες διαδικασίες, όπως η λήψη και αποθήκευση αίματος του αθλητή, που θα μεταγγιστεί πάλι στον ίδιο αθλητή λίγο πρίν τον αγώνα, αυξάνοντας έτσι την αντοχή του.

Μερικές από τις απαγορευμένες ουσίες του καταλόγου της WADA ανευρίσκονται πάντα σε όλους τους ανθρώπους, αφού παράγονται φυσιολογικά από τον οργανισμό. Ενα παράδειγμα που σίγουρα ξέρετε είναι η τεστοστερόνη. Στις περιπτώσεις αυτών των ουσιών η WADA καθορίζει όρια τα οποία θεωρεί φυσιολογικά, θεωρώντας ντοπαρισμένο όποιον αθλητή βρεθεί να τα υπερβαίνει. Στον καθορισμό αυτών των ορίων λαμβάνονται υπόψη οι πολλοί και διάφοροι παράγοντες που μπορούν να αυξάνουν και να ελαττώνουν την κάθε ουσία στον οργανισμό.

Μερικές ουσίες και μερικές διαδικασίες δεν μπορούν να ανακαλυφτούν με την υπάρχουσα αυτή τη στιγμή τεχνολογία, οπότε η αναφορά τους στον κατάλογο της WADA έχει μονάχα ηθική σημασία, δίνει όμως και το νομικό πάτημα γιά ελέγχους και τιμωρίες αν ανακαλυφτεί κάποια στιγμή αποτελεσματική αναλυτική μέθοδος.

Δεν ξέρω αν ζαλιστήκατε, αλλά αυτά τα ελάχιστα μάλλον φτάνουν γιά να πειστείτε ότι χωρίς τη σχετική τεχνογνωσία δεν αντιμετωπίζεται το ντόπιγκ. Την επόμενη βδομάδα θα δούμε μερικούς άλλους τρόπους με τους οποίους επίσης δεν αντιμετωπίζεται το ντόπιγκ.