Ασκηση και γυναίκα.

Ομιλία της Ελένης Αυλωνίτου σε Επιστημονική Ημερίδα του Δήμου Γαλατσίου στις 30-04-07, με θέμα:

“Ασκηση και γυναίκα”

Στο ξεκίνημα της σημερινής μου ομιλίας θα ήθελα να επισημάνω δύο σχετικές αναφορές στο θέμα του γυναικείου αθλητισμού, οι οποίες είναι εκ διαμέτρου αντίθετες. Η πρώτη προέρχεται από τη «Πολιτεία» του Πλάτωνα 2500 χρόνια πριν, όπου αναφέρεται ότι «οι γυναίκες θα πρέπει να λαβαίνουν μέρος στις ίδιες δραστηριότητες που λαβαίνουν και οι άνδρες, τόσο σε περίοδο ειρήνης όσο και σε περίοδο πολέμου». Η δεύτερη προέρχεται από τον αναβιωτή των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, Γάλλο βαρώνο Pier de Couberten, γνωστό πολέμιο του γυναικείου αθλητισμού, όπου στις αρχές του περασμένου αιώνα απεφάνθη ότι «ο αθλητισμός αντιτίθεται στη γυναικεία φύση». Το τελευταίο κόστισε 25 χρόνια επιπλέον αγώνων για τις γυναικείες οργανώσεις για να μπορούν να λάβουν επίσημα μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες, πράγμα που επετεύχθη το 1928.

Εκτοτε πολλά έχουν αλλάξει. Ολοι είμαστε προϊόντα του καιρού μας. Αν θέλουμε να δούμε πόσο ενδεικτικό είναι αυτό, δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε τις τεράστιες αλλαγές που έχουν σημειωθεί στον γυναικείο αθλητισμό. Ξεκίνησε από τις επίπονες προσπάθειες διεκδίκησης για συμμετοχή στον αθλητισμό, προχώρησε στις προσπάθειες διεκδίκησης αγωνιστικών μεταλλίων, ώς σύμβολο διεκδίκησης ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων, έφθασε στο ορόσημο για τον γυναικείο αγωνιστικό αθλητισμό με την αποδοχή του Μαραθωνίου δρόμου ως επίσημο αγώνισμα το 1984 στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λος Αντζελες και κατέκτησε και το τελευταίο ανδρικό οχυρό στο Ολυμπιακό αγωνιστικό πρόγραμμα με την επίσημη πρεμιέρα του αγωνίσματος της πάλης γυναικών στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας. Οσο για την γυναικεία Ολυμπιακή συμμετοχή έχει μακρύ παρελθόν, από έξι συμμετάσχουσες στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1900 σε περίπου 4800 στους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της χρονικής διαδρομής η συμμετοχή της γυναίκας στην άθληση συνοδεύετο από ένα πλήθος εσφαλμένων κοινωνικών αντιλήψεων ταμπού και μύθων, από έναν κόσμο γενικά που θεωρούσε ότι μία γυναίκα που αθλείται αμφισβητεί την θηλυκότητά της, ότι ο περιοδικός κύκλος της γυναίκας δεν επιτρέπει την συμμετοχή της στα σπόρ, ότι ούτως ή άλλως η γυναίκα πρέπει να παραμένει ακίνητη κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, ότι η άσκηση σε προχωρημένη ηλικία είναι για γέλια και άλλα πολλά, δηλαδή επικρατούσε στον κόσμο η ίδια αντίληψη περί της Γυναικείας Φύσης όπως αυτή που εύγλωττα και ειλικρινά είχε εκφράσει ο Βαρώνος ντε Κουμπερτέν.

Σημείο προς σημείο η επιστήμη της Φυσιολογίας ανέτρεψε όλες τις παραπάνω αντιλήψεις. Τα ερωτήματα γιά τα όρια των σωματικών δυνατοτήτων του «ασθενούς» φύλου και οι φυσιολογικές δυνατότητες της γυναίκας για αθλητική επίδοση, σ’ έναν τομέα όπου η αθλητική υπεροχή εθεωρείτο μέρος της ανδρικής κυριαρχίας, έγιναν αντικείμενο εκτενέστατης επιστημονικής έρευνας, όχι μόνο γιά να προσδιοριστούν τα όρια των αθλητικών επιδόσεων της γυναίκας αλλά και γιά να διερευνηθούν θέματα όπως:

– η δυνατότητα ισότιμης απασχόλησης της γυναίκας σε βαριά επαγγέλματα στη βιομηχανία, στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας και διάσωσης,
– το πρόγραμμα φυσικής αγωγής που ταιριάζει στα κορίτσια στην εκπαίδευση,
– οι συνθήκες και συνήθειες που εξασφαλίζουν στη γυναίκα την ασφαλέστερη κατά το δυνατόν εγκυμοσύνη,
– η γενικότερη βελτίωση της δημόσιας υγείας.

Τα ερευνητικά λοιπόν δεδομένα σήμερα, απέδειξαν ότι η γυναίκα έχει πολλά να κερδίσει από την τακτική της συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, οφέλη που αποδίδονται αποκλειστικά στο φύλο της όπως:

– Την βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας – κατάσταση που συμβαδίζει με την μεγαλύτερη δυνατότητα βελτίωσης των αθλητικών επιδόσεων της γυναίκας σε αθλήματα αντοχής, όπως είναι η κολύμβηση και οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων.
– Την μείωση του κινδύνου για καρδιοπάθειες, ιδιαίτερα μετά την περίοδο της εμμηνόπαυσης όταν σταματάει στη γυναίκα η προστατευτική επίδραση των οιστρογόνων στο λιπιδικό της προφίλ.
– Την έλεγχο του σωματικού βάρους καθώς η γυναίκα λόγω της μεγαλύτερης αποθήκευσης σωματικού λίπους παρουσιάζει μειωμένο μεταβολισμό και επομένως μεγαλύτερη δυσκολία, σε σχέση με τον άνδρα, να διατηρήσει το σωματικό της βάρος.
– Την βελτίωση του μυϊκού τόνου, καθώς η γυναίκα υστερεί στο θέμα αυτό κατά πολύ, σε σχέση με τον άνδρα, εφόσον δεν διαθέτει επαρκείς ποσότητες της ορμόνης που είναι υπεύθυνη για την μυϊκή υπερτροφία.
– Την επιβράδυνση της εμφάνισης φυσιολογικών λειτουργιών που σχετίζονται με την προχωρημένη ηλικία, ιδιαίτερα της «Γυναικείας ασθένειας», της οστεοπόρωσης, καθώς η άσκηση παίζει καταλυτικό ρόλο στην διατήρηση της οστικής μάζας ή στην μείωση του ρυθμού καταβολισμού των οστών, που είναι ιδιαίτερα έντονη σε μερικές γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
– Την μείωση των συμπτωμάτων της δυσμηνόρροιας (επώδυνος έμμηνος ρύση), ιδιαίτερα για τις γυναίκες που βιώνουν έντονα ψυχοσωματικά συμπτώματα την λίγο πριν την εμμηνόρροιά τους χρονική περίοδο.
– Την μείωση των ψυχολογικών επιδράσεων και των αρνητικών συμπτωμάτων που συνδέονται με την εμμηνόπαυση όπως ερυθρότητα δέρματος, stress, κατάθλιψη, αϋπνία, κόπωση, πονοκέφαλοι κλπ.
– Την θεραπεία της κυτταρίτιδας, που είναι ένα βασανιστικό γυναικείο πρόβλημα, καθώς η άσκηση βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος στις επίμαχες περιοχές των μηρών.
– Τέλος, υπάρχουν ενδείξεις για προστασία της αθλούμενης γυναίκας από νοσογόνους καταστάσεις που προωθούν την ανάπτυξη και εξέλιξη κακοήθους όγκου στα όργανα αναπαραγωγής και στο στήθος.

Ειδικά όμως στο θέμα της μητρότητας και της εγκυμοσύνης η Επιστήμη της Φυσιολογίας είναι καταπέλτης, η άθληση της γυναίκας έχει σαν αποτέλεσμα την βελτίωση των συνθηκών προετοιμασίας για εγκυμοσύνη.

Συγκεκριμένα η άσκηση έχει σαν αποτέλεσμα:

– Την μείωση του καρδιαγγειακού stress,
– Την διευκόλυνση την ώρα του τοκετού,
– Την γρηγορότερη αποκατάσταση από τον τοκετό,
– Την ελάττωση του πόνου της σπονδυλικής στήλης στο ύψος της μέσης που σχετίζεται με την αλλαγή της στάσης του σώματος κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης,
– Την αποφυγή διαβήτου που συνδέεται με την κατάσταση της εγκυμοσύνης.

Δηλαδή μιά νεαρή γυναίκα θα πρέπει να αθλείται ακριβώς επειδή θα γίνει μητέρα. Με λίγα λόγια η επιστήμη αποδεικνύει ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να αθλούνται, ακόμα και αν δεν αθλούντο οι άντρες!

Για να πάρει μία γυναίκα όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η συστηματική άσκηση χρειάζεται τακτική συμμετοχή σ’ αυτή. Τα προγράμματα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να βελτιώνουν κάποια στοιχεία φυσικής κατάστασης, όπως η μυϊκή δύναμη, η μυϊκή αντοχή, η καρδιοαναπνευστική αντοχή και η ευλυγισία.

Α) Βελτίωση της Μυϊκής Δύναμης και Αντοχής

Για την βελτίωση της μυϊκής δύναμης και αντοχής απαιτείται ένας κύκλος σειρών (2-4) μιας συγκεκριμένης άσκησης, των 8-12 επαναλήψεων η κάθε σειρά, με σύντομη περίοδο ανάπαυσης ανάμεσα στις σειρές, αλλά μεγαλύτερη περίοδο ανάπαυσης όταν αλλάζει το είδος της άσκησης. Συνολικά για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θα ήταν χρήσιμα 8-10 διαφορετικά είδη ασκήσεων που να γυμνάζουν τις κυριότερες μεγάλες μυϊκές ομάδες, κάτω από την επίβλεψη ειδικού γυμναστού.

Προγράμματα μυϊκής ενδυνάμωσης, 2 φορές την εβδομάδα από 20-30 λεπτά κάθε φορά, είναι ιδανικά. Οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες εμφανίζουν πολύ χαμηλότερη φυσική κατάσταση στα άνω άκρα σε σχέση με τα κάτω άκρα, πράγμα που απαιτεί μεγαλύτερη χρονική προπονητική διάρκεια για την βελτίωση της μυϊκής δύναμης των άνω άκρων.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ορμονικές ανταποκρίσεις στις γυναίκες διαφέρουν σύμφωνα με τα διαφορετικά προπονητικά προγράμματα ασκήσεων με βάρη που χρησιμοποιούνται. Έτσι η αυξητική ορμόνη που επηρεάζει ευνοϊκά τη μυϊκή ανάπτυξη βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα τις πρώτες ημέρες μετά την περίοδο της γυναίκας και χρειάζεται πρωτόκολλο ασκήσεων σε έντονο ρυθμό, ώστε να προκληθεί η μέγιστη δυνατή αύξηση της ορμόνης σ’αυτό το σημείο του περιοδικού κύκλου.

Γενικά οι γυναίκες δεν χρειάζεται να ανησυχούν μήπως αποκτήσουν υπερβολικά μεγάλους μυς με τη συστηματική προπόνηση με βάρη. Η ανάπτυξη των μυών επέρχεται μόνον όταν είναι παρούσα μία συγκεκριμένη ορμόνη, η τεστοστερόνη. Η παρουσία της τεστοστερόνης στον γυναικείο οργανισμό είναι πολύ μικρή, οπότε οι γυναίκες δεν θα μπορέσουν να αποκτήσουν μυς σαν αυτούς των ανδρών, ακόμη και εάν το ήθελαν. Ορισμένες αθλήτριες που αναπτύσσουν υπερβολικούς μυς έχουν ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, είτε από φυσικού τους είτε μέσω χημικών βοηθημάτων.

Παράλληλα, με την απόκτηση δυνατότερων μυών, η προπόνηση με βάρη προστατεύει τα οστά και τους μυς από τυχόν τραυματισμούς, διαφοροποιεί τη σύνθεση του σώματος αυξάνοντας τη μυϊκή μάζα και μειώνοντας τη λιπώδη μάζα και τέλος βελτιώνει τη συνολική στάση του σώματος.

Ειδικά για τις γυναίκες είναι ακόμα περισσότερο χρήσιμη, καθώς η γενική ενδυνάμωση των οστών αφενός μεν αποτελεί προληπτικό μέσον για την κατ’εξοχήν γυναικεία ασθένεια της οστεοπόρωσης, αφ’ετέρου δε επιβραδύνει τον ρυθμό εξέλιξής της όταν η ασθένεια αυτή εκδηλώνεται. Οι αρσιβαρίστριες διαθέτουν τα πιο γερά και πυκνά οστά από ολόκληρο τον γυναικείο πληθυσμό, καθώς η προπόνηση με βάρη είναι ο καλύτερος τρόπος ενδυνάμωσης των οστών.

Η γενική μυϊκή ενδυνάμωση συμβάλλει στη διαφοροποίηση της σύνθεσης του σώματος και ως εκ τούτου στην εξάλειψη του γυναικείου προβλήματος της κυτταρίτιδας ενώ η βελτίωση του μυϊκού τόνου σε όλο το σώμα δημιουργεί ένα φυσικό lifting και σε αυτούς ακόμα τους μυς του προσώπου.

Τέλος, η μυϊκή ενδυνάμωση είναι απαραίτητο στοιχείο γύμνασης για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε δίαιτες με στόχο την απώλεια πολλών κιλών, αν δεν θέλουν να χάσουν ταυτόχρονα με το λίπος και μεγάλο ποσοστό μυϊκού ιστού. Η απώλεια μεγάλου ποσοστού μυϊκού ιστού δημιουργεί αφ’ενός μεν χαλαρότητα και ραγάδες στο δέρμα, αφ’ετέρου δε μεγάλο πρόβλημα στον μεταβολισμό τους, με αποτέλεσμα την επανάκτηση του απωλεσθέντος βάρους πολύ σύντομα.

Γενικά, η επιτυχία ενός προγράμματος μυϊκής ενδυνάμωσης περιλαμβάνει τη γνώση των ακόλουθων στοιχείων:

– Τα βάρη σε κάθε άσκηση πρέπει να καθορίζονται σε ατομική βάση και να αναπροσαρμόζονται σύμφωνα με την πρόοδο του ατόμου. Έμφαση πρέπει να δίνεται στην ασφαλή και σωστή διαδικασία εκτέλεσης της άσκησης.
– Η προπονητική επιβάρυνση πρέπει να γίνεται προοδευτικά δυσκολότερη.
– Μεγάλη σημασία στην αυτοσυγκέντρωση για την άψογη εκτέλεση της άσκησης. Αν η φυσική κατάσταση του ατόμου δεν είναι τόσο καλή πρέπει να μειωθεί το βάρος και να δοθεί έμφαση στον τρόπο εκτέλεσης της άσκησης. Διαφορετικά υπάρχει πιθανότητα σοβαρού τραυματισμού. Το κράτημα της αναπνοής κατά την άσκηση θα πρέπει να αποφεύγεται.
– Τέλος, τα προγράμματα μυϊκής ενδυνάμωσης πρέπει να επιτηρούνται, να κατευθύνονται από εξειδικευμένο προσωπικό κατόπιν αδείας από τον ειδικό γιατρό.

Β) Βελτίωση της Καρδιοαναπνευστικής Αντοχής.

Αυτό επιτυγχάνεται με αερόβιες δραστηριότητες όπου ασκούνται μεγάλες μυϊκές ομάδες όπως αεροβική γυμναστική, τζόγκιγκ, γρήγορο περπάτημα, χορός, κολύμβηση, ποδήλατο, τέννις. Γενικά η αερόβια άσκηση θα μειώσει το άγχος, την κατάθλιψη και θα βελτιώσει την αυτοπεποίθηση του ατόμου βοηθώντας στην διατήρηση του σωματικού βάρους.

Η αερόβια αντοχή του ατόμου εξαρτάται από την ποσότητα του οξυγόνου που προσλαμβάνουν οι μυς του κατα τη διάρκεια οποιαςδήποτε μυϊκής προσπάθειας ανά λεπτό και αποτελεί το δείκτη της βιολογικής μας στάθμης.

Η ικανότητα του ατόμου λοιπόν για αντοχή θα βελτιωθεί, εάν το προπονητικό ερέθισμα εφαρμόζεται μακροχρόνια και είναι τέτοιας έντασης που για να ανταπεξέλθει ο οργανισμός χρειάζεται να διευρύνει λειτουργίες του όπως (αύξηση μεγέθους καρδιάς, επιτάχυνση κυκλοφορίας, αύξηση της αιμάτωσης των μυών, ενδυνάμωση των τενόντων και συνδέσμων, αύξηση ενεργειακών αποθεμάτων κ.α.), δημιουργώντας έτσι λειτουργικές προσαρμογές στα διάφορα συστήματά του.

Η καρδιοαναπνευστική αντοχή και γενικά η φυσική κατάσταση θα βελτιωθεί εάν η άσκηση εκτελείται σε επαρκή συχνότητα 3-4 φορές την εβδομάδα με διάρκεια 20-60 λεπτών κάθε φορά και με ένταση 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας του ατόμου. Δηλαδή για μια υγιής γυναίκα 40 ετών με μέγιστη καρδιακή συχνότητα 180 παλμούς/λεπτό και με καρδιακή συχνότητα στην ηρεμία 75 παλμούς/λεπτό πρέπει να ασκείται για να έχει προσαρμογές με μία ένταση που δίνεται από την εξίσωση.

Καρδιακή συχνότητα = (ΚΣ μέγιστη – ΚΣ ηρεμίας) * 60-80% + ΚΣ ηρεμίας

όπου 60% = χαμηλό επίπεδο έντασης

80% = υψηλό επίπεδο έντασης

Για το παράδειγμά μας έχουμε:

Καρδιακή συχνότητα άσκησης = (180-75) * 60% + 75 = 138 παλμοί/λεπτό

Καρδιακή συχνότητα άσκησης = (180-75) * 80% + 75 = 159 παλμοί/λεπτό

Επομένως ο στόχος της προπονητικής έντασης για την παραπάνω γυναίκα πρέπει να κυμαίνεται από 138-159 παλμούς ανά λεπτό.

Γ) Βελτίωση της Ευλυγισίας

Ιδιαίτερη έμφαση είναι απαραίτητο να δίνεται στη βελτίωση της ευλυγισίας και ελαστικότητας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει να βασίζεται στη γενική ανάπτυξη της ευλυγισίας του σώματος και σταδιακά να επεκτείνεται σε ειδικές αρθρώσεις, με στόχο την αύξηση των οριακών σημείων των αρθρώσεων που μετέχουν στην κίνηση.

Ιδιαίτερα ένα τέτοιο πρόγραμμα κρίνεται άκρως απαραίτητο στη διάρκεια της εφηβείας, όπου τα οστά αυξάνουν περισσότερο απ’ότι οι γύρω σύνδεσμοι και τένοντες, με αποτέλεσμα να ελαττώνεται η κινητικότητα της άρθρωσης και ως εκ τούτου να μειώνεται η αποτελεσματικότητα της κίνησης και η σωστή εκτέλεση της άσκησης από τεχνικής άποψης.

Επομένως, η βελτίωση και διατήρηση της ευλυγισίας και κινητικότητας των αρθρώσεων παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη σωστή τεχνική της άσκησης, γεγονός το οποίο μειώνει την πιθανότητα κακώσεων, καθώς πολλές φορές αυτές προέρχονται από τη μεγάλη επαναληπτικότητα μίας κίνησης με λανθασμένη τεχνική.

Η άσκηση σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να δημιουργεί μυϊκό πόνο ενώ αντίθετα πρέπει να μειώνει τον κίνδυνο τυχόν τραυματισμού αποφεύγοντας το άγχος. Επομένως πρέπει να αρχίζει αργά και να προχωράει αργά. Επιβάλλεται καλό ζέσταμα με ασκήσεις για όλες τις μυϊκές ομάδες και προοδευτική αύξηση της έντασης της άσκησης σύμφωνα με τις συστάσεις του ειδικευμένου επιστήμονα. Αποθεραπεία με προοδευτική μείωση της έντασης της άσκησης και διατατικές ασκήσεις.

Οι θετικές επιδράσεις της άσκησης στο καρδιαγγειακό και μυοσκελετικό σύστημα είναι τόσο μεγάλες που δεν αφήνουν καμμία αμφιβολία ότι όλες οι γυναίκες πρέπει να προσπαθούν να βρίσκουν χρόνο για να αθλούνται.

Στις παραδοσιακές κοινωνίες κάποια σημαντική ημερήσια σωματική δραστηριότητα ήταν αναπόφευκτη ενώ στις σύγχρονες κοινωνίες η σωματική δραστηριότητα είναι καθαρά θέμα προσωπικής επιλογής, μέσω του αθλητισμού και της άσκησης.

Ομως, ακόμη και σήμερα φίλες και φίλοι η συμμετοχή των γυναικών στον αθλητισμό συχνά υποεκπροσωπείται, καθώς παρεμποδίζεται από κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες, με τρόπο που δεν συμβαίνει στους άντρες. Αυτή η παρεμπόδιση εμμένει, παρά τα προφανή ωφελήματα υγείας που θα έδινε στις γυναίκες η συμμετοχή στον αθλητισμό, γενικά και ειδικότερα στο θέμα της τεκνοποίησης. Ο βασικός παράγων που κρατάει τις γυναίκες σε κάποια απόσταση από την συμμετοχή τους στην άθληση φαίνεται να είναι η κοινωνική αδράνεια.

Η Πολιτεία όμως και περισσότερο η τοπική κοινωνία πρέπει να έρχεται ώς αρωγός να ενθαρρύνει αυτήν την προσωπική επιλογή της συμμετοχής στον αθλητισμό, καθώς συνοδεύεται από τα ακόλουθα οφελήματα:

Ελάττωση στο μέλλον της εμφάνισης ασθενειών, όπως η οστεοπόρωση και η κατάθλιψη, που επηρεάζουν ιδιαίτερα τις γυναίκες. Εδώ, πρέπει να σημειωθεί ιδιαίτερα, η μείωση των δαπανών υγείας που θα προκύψει.
Ελάττωση στο άμεσο μέλλον της εμφάνισης περιπλοκών στην γέννα και ως εκ τούτου, βελτίωση της υγείας των νεογνών.
Ιση συμμετοχή των γυναικών στα υπόλοιπα, μη σχετιζόμενα με την υγεία, εκπαιδευτικά, κοινωνικά, ψυχαγωγικά και οικονομικά ωφελήματα του αθλητισμού.
Επικράτηση μακροπρόθεσμα μιάς κοινωνίας προσανατολισμένης προς την αυξημένη συμμετοχή στον αθλητισμό, με όλα τα ωφελήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, αφού ως μητέρες, οι γυναίκες που μετέχουν οι ίδιες στον αθλητισμό, αναπόφευκτα θα επηρεάσουν τα παιδιά τους, ανεξαρτήτως φύλου, πρός την αθλητική συμμετοχή.

Η τοπική δημοτική αρχή αναλαμβάνει ιδιαίτερα το μετασχολικό στάδιο της προώθησης της συμμετοχής των γυναικών στον αθλητισμό. Για να αξιοποιήσει δε τα μέγιστα τα αθλητικά της προγράμματα πρέπει να δώσει σημασία στα εξής:

– Κατανομή των αθλουμένων σε τμήματα ανάλογα με την ικανότητα.
– Διαφοροποίηση βελτίωση και αναμόρφωση του προγράμματος όταν ο αρχικός στόχος επιτυγχάνεται, ανάλογα εάν επιθυμείται η περαιτέρω βελτίωση ή διατήρηση της φυσικής κατάστασης.
– Καταλληλότητα των χώρων άθλησης γιατί πολλές φορές η έλλειψη συνθηκών (λουτρό, θέρμανση κ.α.) οδηγούν το άτομο στη διακοπή του προγράμματος.
– Καταλληλότητα των ωρών άθλησης, ώστε να μπορούν και οι εργαζόμενες μητέρες να μετέχουν σ’ αυτά.
– Μέριμνα για την απασχόληση των παιδιών όταν οι μετέρες τους μετέχουν σ’ ένα τέτοιο πρόγραμμα.
– Δημιουργία ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα με βασικό στοιχείο τη ψυχαγωγία. Η ψυχαγωγία είναι το κύριο κίνητρο για να αθληθεί κάποιος ταυτόχρονα με την πρόληψη της υγείας, έτσι ώστε το άτομο να ασκείται τακτικά και τα οφέλη του να είναι μακροχρόνια και διαρκή.

Ως εκ τούτου,

η ποικιλία των αθλητικών δραστηριοτήτων,
η διά των αθλητικών προγραμμάτων κάλυψη διαφόρων παραμέτρων φυσικής κατάστασης,
η επιλογή βαθμού επιβάρυνσης αθλητικών προγραμμάτων,
η δυνατότητα αθλητικών προγραμμάτων σε διάφορες ώρες την ημέρα
η δυνατότητα να ασκείται το άτομο μόνο του ή και με άλλους και
η δυνατότητα κινήτρων με τη μορφή αγώνων σε κάθε ηλικιακό φάσμα

προωθούν αποτελεσματικά τη δημοτική αθλητική πολιτική, αφού το άτομο βρίσκει μιά ευρεία δυνατότητα επιλογών, που να ταιριάξει με τις προτιμήσεις του.

Επίσης ο κάθε δήμαρχος ας γνωρίζει ότι η προώθηση του γυναικείου αθλητισμού επιτυγχάνεται ακόμα πιό αποτελεσματικά, προωθόντας την αυξημένη συμμετοχή γυναικών στις θέσεις διοίκησης των υπηρεσιών του δημοτικού αθλητισμού, αφού είναι σίγουρο ότι έχει μέσα στη πόλη του αξιόλογες γυναίκες με αθλητική εμπειρία, που διαθέτουν και τα τυπικά προσόντα να στελεχώσουν αυτές τις θέσεις.

Οι γυναίκες αυτές έχουν επίγνωση και κατανόηση των δυσκολιών που έχει να ξεπεράσει μία γυναίκα στη συνεχή συμμετοχή της στον αθλητισμό και μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά..

Ολοι οι γυμναστές οφείλουν να ενθαρρύνουν τις γυναίκες να αθλούνται δίνοντας έμφαση στα πολλά οφέλη της συστηματικής άθλησης. Για να πάρει κανείς όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η άσκηση, οι γυναίκες θα πρέπει να μετέχουν σε δραστηριότητες που απολαμβάνουν μέσα σε όρια άνεσης (από άποψης έντασης), η δε συμμετοχή τους να γίνεται με τον πιό ασφαλή τρόπο, σε δραστηριότητες που είναι συγχρόνως και ευχάριστες, ώστε τα οφέλη να είναι μακροχρόνια και διαρκή.

Τέλος το μήνυμα που πρέπει να μεταφερθεί είναι ότι η άθληση δεν είναι πανάκεια στη φθορά του χρόνου. Σίγουρα όμως όταν η άσκηση γίνεται τρόπος ζωής, επιβραδύνει την εμφάνιση των συμπτωμάτων του γήρατος και ενεργοποιεί τόσο το σωματικό όσο και το ψυχικό δυναμικό μας, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής μας.

Μην ξεχνάμε δε, ότι η ζωή όπως και η άσκηση είναι γένους θηλυκού!