Αθλητισμός και γυναίκα. Αγώνας γιά συμμετοχή σε όλο το αθλητικό φάσμα.

Αθλητισμός και γυναίκα. Αγώνας γιά συμμετοχή σε όλο το αθλητικό φάσμα.

Αρθρο της Ελένης Αυλωνίτου στο περιοδικό “Αθλος και Πολιτισμός”, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2000

 

To 1928 το Ολυμπιακό μετάλλιο που εδίνετο στους νικητές απεικόνιζε την φιγούρα μιάς γυναίκας με τα αντιπροσωπευτικά σχήματα που δήλωναν τις αξίες της νίκης, της αδελφότητας και της ισότητας. Αποτελεί λοιπόν ειρωνεία το γεγονός ότι επιλέχθηκε η γυναικεία μορφή να εκφράσει τις παραπάνω αξίες των Ολυμπιακών Αγώνων για τους νικητές, όταν η απονομή αυτών των μεταλλίων στην ίδια επιτεύχθηκε μετά από μακρύ, δύσκολο και επίπονο αγώνα.

Αυτό που σήμερα θεωρείται φυσικό προνόμιο, αφού πλέον η συμμετοχή της γυναίκας είναι δεδομένη και στα πλέον παραδοσιακά ανδρικά αγωνίσματα (ποδόσφαιρο, πάλη, άρση βαρών, άλμα επι κοντώ, τριπλούν κ.α.), δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν ήταν πάντοτε έτσι.

Αν και η αναβίωση των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, σήμανε μιά καινούρια αρχή για τη συμμετοχή της γυναίκας στον αγωνιστικό αθλητισμό, η ευκαιρία να δοκιμάσει τις δυνατότητές της δεν επιτεύχθηκε ούτε σε μιά νύκτα, ούτε χωρίς αντιπαράθεση και σειρά εμποδίων που έπρεπε να υπερνικηθούν.

Ολα αυτά γιατί οι βικτωριανές απόψεις του Pierre de Coubertin που αισθανόταν φρίκη στην ιδέα να αντικρύσει γυναίκα στο στάδιο εισήγαγε την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων απευθυνόμενος μόνο στο μισό πληθυσμό, αφού αυτός και πολλοί άλλοι άνδρες της εποχής θεωρούσαν ότι οι γυναίκες πρέπει να περιορίζονται στα όρια που περιγράφονται από την ίδια τους τη φύση – τη φύση όπως εκείνοι την αντιλαμβάνοντο.

Aν και καθόλη τη διάρκεια του 20^ου αιώνα η γυναίκα διεκδικούσε και κατακτούσε τη συμμετοχή της σε όσο το δυνατόν περισσότερα Ολυμπιακά αγωνίσματα κανένα Ολυμπιακό αγώνισμα δεν δημιούργησε τόσο μεγάλη αντιπαράθεση για τη συμμετοχή της γυναίκας, όσο τα αγωνίσματα στίβου, που θεωρούνταν παραδοσιακά ανδρικά, αφού σ’ αυτά δοκιμάζεται η δύναμη και η αντοχή. Μετά από επίπονες προσπάθειες αναγκάσθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή να συμπεριλάβει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1928 πέντε αγωνίσματα στίβου.

Το ορόσημο για τον γυναικείο αγωνιστικό αθλητισμό ήρθε με την αποδοχή του Μαραθωνίου δρόμου ως επίσημο αγώνισμα το 1984 στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λος Αντζελες. Οσο για την γυναικεία Ολυμπιακή συμμετοχή έχει μακρύ παρελθόν, από έξι συμμετάσχουσες στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1900 σε περίπου 4500 στους τελευταίους Ολυμπιακούς Αγώνες, με τις γυναίκες να κερδίζουν status και τιμές στο παγκόσμιο αθλητικό χώρο που μόνο άνδρες απολάμβαναν προηγούμενα. Βλέπετε, έγινε πλέον αντιληπτό ότι η επίτευξη του «αιείν αριστεύειν» έχει την ίδια σημασία τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα.

Επρεπε να περάσουν χρόνια και να πετύχει η γυναίκα τεράστια άλματα στο πολιτικό, ακαδημαϊκό και οικονομικό στίβο, ώστε να επεκταθούν και στον αθλητικό στίβο με κατακτήσεις για ισότητα φύλου σε προϋπολογισμούς αθλητικών προγραμμάτων, αθλητικού εξοπλισμού, αγωνιστικών και προπονητικών δυνατοτήτων.

Η κίνηση για την απελευθέρωση της γυναίκας και οι προσπάθειες να επιτευχθεί μεγαλύτερη ισότητα σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες προξένησε μεγάλο ερευνητικό αντικείμενο το κατά πόσο τα κορίτσια και οι γυναίκες μπορούν να εκτελέσουν το ίδιο έργο όπως τα αγόρια και οι άνδρες. στα στρατιωτικά καθήκοντα, στη βαριά βιομηχανία, στα σώματα ασφαλείας και διάσωσης, στα προγράμματα της φυσικής αγωγής αλλά και στους αθλητικούς αγώνες σε όλο το ηλικιακό φάσμα.

Οι φυσικές και φυσιολογικές διαφορές των δύο φύλων δεν υπήρξε μόνο αντικείμενο έρευνας για τα οικονομικά ή ηθικά δεδομένα της νέας κατάστασης, όσο για το ρόλο και τη σημασία που διαδραματίζουν, σε σχέση με τις ίσες ευκαιρίες στο στίβο της ζωής χωρίς διακρίσεις και προκαταλήψεις . Ετσι λοιπόν η προσπάθεια διεκδίκησης ενός μεταλλίου στους αγώνες έγινε το σύμβολο της προσπάθειας για ευκαιρία δυνατοτήτων σ’ ένα τομέα που εθεωρείτο παραδοσιακά ανδρικός.

Σήμερα γνωρίζουμε αλλά και έχουμε εμπειρικά βιώσει ότι οι βασικές διαφορές των δύο φίλων οφείλονται σε δύο βασικούς παράγοντες. Σε βιολογικές αλλά και σε κοινωνιολογικές διαφορές που επιβάλλονται από το περιβάλλον, τόσο το άμεσο (οικογένεια, σχολείο), όσο και της ευρύτερης κοινωνίας. Ακόμη και όταν η ισότητα καταγράφεται νομοθετικά, η αλλαγή της νοοτροπίας των ανθρώπων που ασκούν τη κοινωνική τους πίεση ενάντια στη ισότητα των φύλων, δημιουργεί διαφορές που, ενώ βιολογικά δεν υπάρχουν, αποτρέπουν τη γυναίκα να διεκδικεί τα δικαιώματά της.

Για πολλά χρόνια η συμμετοχή της Γυναίκας στην άθληση συνοδεύετο από ένα πλήθος εσφαλμένων αντιλήψεων, ταμπού και μύθων όπως αυτών της αμφισβήτησης της θηλυκότητάς της, τους προβληματισμούς συμμετοχής της στα σπορ σε σχέση με τον περιοδικό της κύκλο, τα ταμπού της ακινησίας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και της άσκησης σε προχωρημένη ηλικία, τα φυσικά και φυσιολογικά της όρια για αθλητική επίδοση και τόσα άλλα.

Σήμερα με ένα πλήθος ερευνητικών δεδομένων, οι παραπάνω αντιλήψεις και δοξασίες αναλύονται και πραγματεύονται όχι από την πλευρά του δογματισμού, αλλά από την πλευρά της επιστημονικής τεκμηρίωσης που στενεύει τα όρια του πιθανού για την διερεύνηση της αλήθειας.

Σήμερα είναι γνωστό ότι η αθλούμενη γυναίκα έχει πολλά να κερδίσει από την τακτική της συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, οφέλη που είναι μεγαλύτερα για την ίδια, σε σχέση με το άλλο φύλο και που κάποια της ανήκουν και προσωπικά όπως:

• Βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας με αποτέλεσμα ιδιαίτερα ευνοϊκές για την γυναίκα επιδόσεις σε αθλήματα αντοχής, όπως κολύμβηση και δρόμους μεγάλων αποστάσεων.
• Μείωση του κινδύνου για καρδιοπάθειες ιδιαίτερα για την γυναίκα μετά την περίοδο της εμμηνόπαυσης καθώς σταματάει να λειτουργεί η προστατευτική επίδραση των οιστρογόνων στο λιπιδικό της προφίλ.
• Έλεγχος του σωματικού βάρους καθώς η γυναίκα λόγω της μεγαλύτερης αποθήκευσης σωματικού λίπους παρουσιάζει μειωμένο μεταβολισμό και επομένως μεγαλύτερη δυσκολία, σε σχέση με τον άνδρα να διατηρήσει το σωματικό της βάρος.
• – Βελτίωση του μυϊκού τόνου, καθώς η γυναίκα υστερεί κατά πολύ σε σχέση με τον άνδρα, τόσο γιατί δεν διαθέτει επαρκείς ποσότητες ορμόνης υπεύθυνης για μυϊκή υπερτροφία όσο και για λόγους που από παράδοση δεν θεωρούν θηλυκή την γυναίκα με ικανότητα μυϊκής δύναμης.
• – Επιβράδυνση στις φυσιολογικές λειτουργίες που σχετίζονται με την ηλικία, ιδιαίτερα για την «Γυναικεία ασθένεια» της οστεοπόρωσης, όπου η άσκηση παίζει καταλυτικό ρόλο στην διατήρηση της οστικής μάζας ή στην μείωση του ρυθμού καταβολισμού των οστών, ιδιαίτερα έντονη σε μερικές γυναίκες μετά την περίοδο της εμμηνόπαυσης.
• Ενδείξεις για προστασία της αθλούμενης γυναίκας από νοσογόνους καταστάσεις που προωθούν την ανάπτυξη και εξέλιξη κακοήθους όγκου στα όργανα αναπαραγωγής και στο στήθος.
• Μείωση των συμπτωμάτων της δυσμηνόρροιας (επώδυνος έμμηνος ρύση), ιδιαίτερα για τις γυναίκες που βιώνουν έντονα ψυχοσωματικά την λίγο πριν την εμμηνόρροιά τους χρονική περίοδο.
• Μείωση των ψυχολογικών επιδράσεων και των αρνητικών συμπτωμάτων που συνδέονται με την εμμηνόπαυση όπως ερυθρότητα δέρματος, stress, κατάθλιψη, αϋπνία, κόπωση, πονοκέφαλοι κλπ.
• Βελτίωση των συνθηκών προετοιμασίας για εγκυμοσύνη όπως:

1. μείωση του καρδιαγγειακού stress
2. διευκόλυνση την ώρα του τοκετού
3. γρηγορότερη αποκατάσταση από τον τοκετό
4. βελτίωση σε τυχόν πόνο της σπονδυλικής στήλης στο ύψος της μέσης που σχετίζεται με την αλλαγή της στασης του σώματος κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης
5. αποφυγή διαβήτου που συνδέεται με την κατάσταση της εγκυμοσύνης.

• Θεραπεία της κυτταρίτιδας, ένα βασανιστικό γυναικείο πρόβλημα καθώς η άσκηση βελτιώνει τα κυκλοφορικά προβλήματα της ροής του αίματος στις επίμαχες περιοχές των μηρών.

Για να πάρει κανείς τα οφέλη της άσκησης χρειάζεται η τακτική συμμετοχή σ’αυτή. Τα προγράμματα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε να βελτιώνουν κάποια στοιχεία φυσικής κατάστασης, όπως η μυϊκή δύναμη, η μυϊκή αντοχή, η ευλυγισία, και καρδιοαναπνευστική αντοχή.

Το σώμα και η φυσική του κατάσταση βελτιώνεται, εάν το προπονητικό ερέθισμα εφαρμόζεται μακροχρόνια και είναι τέτοιας έντασης που για να ανταπεξέλθει ο οργανισμός χρειάζεται να διευρύνει λειτουργίες του όπως (αύξηση μεγέθους καρδιάς, επιτάχυνση κυκλοφορίας, αύξηση της αιμάτωσης των μυών, ενδυνάμωση των τενόντων και συνδέσμων, αύξηση ενεργειακών αποθεμάτων κ.α.), δημιουργώντας έτσι λειτουργικές προσαρμογές στα διάφορα συστήματά του.

Βασικά τα κορίτσια και οι γυναίκες ανταποκρίνονται στο προπονητικό ερέθισμα με παρόμοιο τρόπο όπως εκείνου των αγοριών και των ανδρών. Μία εξαίρεση αποτελεί η ανταπόκριση της γυναίκας σε προγράμματα δύναμης.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ορμονικές ανταποκρίσεις στις γυναίκες διαφέρουν σύμφωνα με τα διαφορετικά προπονητικά προγράμματα ασκήσεων με βάρη που χρησιμοποιούνται. Έτσι η αυξητική ορμόνη που επηρεάζει ευνοϊκά στη μυϊκή ανάπτυξη βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα τις πρώτες ημέρες μετά την περίοδο της γυναίκας και χρειάζεται πρωτόκολλο ασκήσεων σε έντονο ρυθμό, ώστε να προκληθεί η μέγιστη δυνατή διέγερση της ορμόνης σ’αυτό το χρονικό σημείο του περιοδικού κύκλου. Επίσης οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες εμφανίζουν πολύ χαμηλότερη φυσική κατάσταση στα άνω άκρα σε σχέση με τα κάτω άκρα, πράγμα που επισημαίνει την μεγαλύτερη χρονική προπονητική διάρκεια για την βελτίωση της μυϊκής δύναμης των άνω άκρων.

Παράλληλα, με την απόκτηση δυνατότερων μυών, η προπόνηση με βάρη προστατεύει τα οστά και τους μυς από τυχόν τραυματισμούς, διαφοροποιεί τη σύνθεση του σώματος αυξάνοντας τη μυϊκή μάζα και μειώνοντας τη λιπώδη μάζα, βελτιώνοντας τη στάση του σώματος.

Ειδικά για τις γυναίκες είναι ακόμα περισσότερο χρήσιμη, καθώς δυναμώνοντας τα οστά αποτελεί προληπτικό μέσον για την κατ’εξοχήν γυναικεία ασθένεια της οστεοπόρωσης ή επιβραδύνει τον ρυθμό εξέλιξής της όταν η ασθένεια αυτή εκδηλώνεται. Οι αρσιβαρίστριες διαθέτουν τα πιο γερά και πυκνά οστά από ολόκληρο τον γυναικείο πληθυσμό, καθώς η προπόνηση με βάρη είναι ο καλύτερος τρόπος ενδυνάμωσης των οστών.

Η γενική μυϊκή ενδυνάμωση διαφοροποιώντας δε τη σύνθεση του σώματος, βοηθάει στην εξάλειψη του γυναικείου προβλήματος της κυτταρίτιδας, σε συνδυασμό πάντα με την κατάλληλη διατροφή και βελτιώνει τον μυϊκό τόνο σε όλο το σώμα, δημιουργώντας έτσι ένα φυσικό lifting και σε αυτούς ακόμα τους μυς του προσώπου.

Τέλος, είναι απαραίτητο στοιχείο γύμνασης για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε δίαιτες για την απώλεια πολλών κιλών, αν δεν θέλουν να χάσουν ταυτόχρονα με το λίπος και μεγάλο ποσοστό μυϊκού ιστού. Το τελευταίο δημιουργεί αφ’ενός μεν χαλαρότητα και ραγάδες στο δέρμα, αφ’ετέρου δε μεγάλο πρόβλημα στον μεταβολισμό τους, με αποτέλεσμα την επανάκτηση του απολεσθέντος βάρους πολύ σύντομα.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70 η προπόνηση μυϊκής ενδυνάμωσης δεν ήταν αποδεκτή στις γυναίκες, εξαιτίας του φόβου για τυχόν απώλεια της θηλυκότητάς τους. Ολες οι γυναίκες απέφευγαν αυτού του είδους τη προπόνηση με το φόβο της ανάπτυξης υπερτροφικών μυών και τη παρομοίωση τους με το ανδρικό πρότυπο.

Ως εκ τούτου, πολλές αθλήτριες υστερούσαν στη δύναμη με αποτέλεσμα να μην μπορούν να μάθουν σημαντικές δεξιότητες και να βελτιώσουν την αθλητική τους επίδοση. Η μυϊκή δύναμη είναι σημαντικό στοιχείο σε πολλά αθλήματα και ως εκ τούτου θα πρέπει να ενσωματώνεταιι στα περισσότερα προπονητικά προγράμματα.

Είναι γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος στην ραγδαία εξέλιξη των γυναικείων επιδόσεων τη τελευταία εικοσαετία οφείλεται στην ενσωμάτωση προπονητικών προγραμμάτων δύναμης σε όλα σχεδόν τα αθλήματα, ως βασικό στοιχείο του συνολικού προπονητικού προγράμματος των αθλητριών.

Το γεγονός ότι οι αθλήτριες πλέον εχουν πεισθεί ότι μπορούν να συμμετέχουν στη προπόνηση με βάρη, αφού αυτό αποτελεί βασικό στοιχείο βελτίωσης της αθλητικής επίδοσης, οφείλεται στη πληθώρα ερευνητικών επιστημονικών ερευνών, οι οποίες έδειξαν ότι οι γυναίκες είναι ικανές για σημαντικές βελτιώσεις στη δύναμή τους, παρόμοιες με εκείνες των ανδρών, χωρίς όμως αυτή η βελτίωση να συνοδεύται από ανάλογη μυϊκή υπερτροφία.

Γενικά οι γυναίκες δεν χρειάζεται να ανησυχούν μήπως αποκτήσουν υπερβολικά μεγάλους μυς με τη συστηματική προπόνηση με βάρη. Η ανάπτυξη των μυών επέρχεται μόνον όταν είναι παρούσα μία συγκεκριμένη ορμόνη, η τεστοστερόνη.

Η παρουσία της τεστοστερόνης στον γυναικείο οργανισμό είναι πολύ μικρή, οπότε οι γυναίκες δεν θα μπορέσουν να αποκτήσουν μυς σαν αυτούς των ανδρών, ακόμη και εάν το ήθελαν. Η γυναίκα είναι δηλαδή ανεπαρκής στο να αποκτήσει ανάλογο μυϊκό όγκο όπως ο άνδρας, όταν υποβάλλεται στο ίδιο προπονητικό πρόγραμμα δύναμης με αυτόν, οφείλεται δε στο γεγονός ότι στερείται το ορμονικό χημικό εργαλείο για να το κατορθώσει. Ορισμένες αθλήτριες που αναπτύσσουν υπερβολικούς μυς έχουν ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, είτε από φυσικού τους, είτε μέσω χημικών βοηθημάτων.

Τέλος για να πάρει κανείς όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η άσκηση σε κάθε ηλικία οι γυναίκες θα πρέπει να μετέχουν σε δραστηριότητες που απολάμβαναν μέσα σε όρια άνεσης (από άποψη έντασης), ώστε τα οφέλη να είναι μακροχρόνια και διαρκή. Η ψυχαγωγία είναι το κύριο κίνητρο για να αθληθεί κάποιος ταυτόχρονα με την πρόληψη της υγείας.

Ενα άλλο θέμα που θέλω να θίξω είναι αυτό της προπονητικής. Στο τομέα αυτό οι γυναίκες προπονήτριες δεν έχουν προχωρήσει τόσο πολύ. Ο αριθμός των γυναικών που ασχολούνται με τη προπονητική είναι πολύ μεγαλύτερος από το παρελθόν, αλλά σχετικά μικρότερος σε σχέση με τους άνδρες προπονητές, εκτός βέβαια ειδικών περιπτώσεων, όπως είναι η ρυθμική γυμναστική, για ευνόητους όπως καταλαβαίνετε λόγους. Επίσης οι πιο καταξιωμένοι προπονητές είναι άνδρες, σε σχέση με τις γυναίκες προπονήτριες.

Μία εξήγηση μπορεί να είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες ενδιαφέρονται πιο πολύ για τη διατροφή, τη ψυχολογία ή τη κοινωνιολογία των σπορ και λιγότερο για την φυσιολογία ή την βιομηχανική των αθλημάτων — γνώσεις που απαιτούνται στη επιστήμη της προπονητικής και που πέρα από την προσωπικότητα χρειάζονται για να καταξιωθείς σ’ αυτό το τομέα.

Μία δεύτερη εξήγηση μπορεί να είναι το πολιτιστικό υπόβαθρο της κοινωνίας. Για παράδειγμα το να σηκώνεται η γυναίκα προπονήτρια 5 το πρωϊ για να πάει στη πισίνα για προπόνηση δεν συμβαδίζει εύκολα με τη ζωή της γυναίκας που έχει και τις υποχρεώσεις της μητρότητας.

Μία τρίτη εξήγηση μπορεί να αναζητείται στο γεγονός του κατά πόσο είναι ανταγωνιστική η γυναίκα σε σχέση με τον άνδρα, σ’ ένα επάγγελμα που παραδοσιακά στρέφεται συνεχώς στη καθοδήγηση νέων ανθρώπων στην αθλητική τελειότητα της κίνησης και μέσα σ’ ένα περιβάλλον τρομακτικά ανταγωνιστικό, κάτι που παραδοσιακά είναι οικείο για έναν άνδρα. Οι γυναίκες όταν μετά από κόπους κατακτούν παραδοσιακά ανδρικά κάστρα παίρνουν και τον ανάλογο χρόνο προσαρμογής στα νέα δεδομένα.

Τέλος, αν και η γυναίκα κατέκτησε όλα τα ανδροκρατούμενα αθλήματα, αν και της δόθηκε η τιμή να ανάψει την Ολυμπιακή φλόγα στην έναρξη μιας Ολυμπιάδας, σε επίπεδο αθλητικής διοίκησης έχουμε ακόμη να διανύσουμε διαδρομή για να κατακτήσουμε περισσότερες θέσεις στη ΔΟΕ, στις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, στις διοικήσεις των Ομοσπονδιών και των συλλόγων.

Για να καταλάβετε στους πρόσφατους Ολυμπιακούς αγώνες στο Σίδνευ οι Ελληνες αθλητές κέρδισαν 13 μετάλλια. Τα 8 τα κέρδισαν άνδρες αθλητές και τα 5 τα κέρδισαν γυναίκες αθλήτριες. Πίσω στην Αθήνα, στις διοικήσεις των αντιστοίχων αθλημάτων, στα οποία κατακτήθηκαν αυτά τα μετάλλια, μετέχουν συνολικά 81 άτομα – 75 άνδρες κα 6 γυναίκες. Και από αυτές οι 3 είναι στην Ομοσπονδία Γυμναστικής. Μόνον δε όταν η Βούλα Πατουλίδου έγινε Ολυμπιονίκης στη Βαρκελώνη αξιώθηκε για πρώτη φορά μετά από 105 χρόνια λειτουργίας της   Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής να μετέχει γυναίκα στο Δοικητικό της Συμβούλιο, έστω και ως αριστήνδην μέλος.  

Προσωπικά βίωσα τον αθλητισμό σε όλα τα επίπεδά του: σαν αθλήτρια, σαν επιστήμονας, σαν εκπαιδευτικός, σαν δημοσιογράφος και κατά καιρούς σε διάφορες διοικητικές θέσεις. Τα προβλήματα ξεκινούσαν από τη στιγμή που από όποια θέση κι αν βρισκόμουν διεκδικούσα κάτι παραπάνω.

Στο χώρο όμως της διοίκησης τα πράγματα κορυφώνονται. Δεν ενοχλεί η γυναικεία παρουσία στα αθλητικά όργανα, κάθε άλλο. Αντιμετωπίζεται προστατευτικά, οι άνδρες νοιώθουν ότι δίνει μιά σοβαρή νότα στις κατά τα άλλα σοβαρές υποθέσεις του αθλητισμού. Αν και η ίδια δεχθεί αυτό το ρόλο τότε δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αν όμως πάρει τον εαυτό της και τη δουλειά της στα σοβαρά αρχίζουν οι τριβές. Γιατί ακόμα και όταν η γυναίκα έχει περισσότερα προσόντα από τους άνδρες του ίδιου χώρου, ακόμα κα αν μετέχει επίσημα και με βούλα σε όργανα, όταν ο κόμπος φθάσει στο χτένι οι άνδρες θεωρούν τη διοίκηση του αθλητισμού αντρική υπόθεση.

Αν δεν αλλάξουμε οι γυναίκες του αθλητισμού τη δική μας πρώτα νοοτροπία και δεν αυξήσουμε τις απαιτήσεις μας φοβάμαι ότι ο χώρος της διοίκησης του αθλητισμού θα παραμείνει ακόμα ανδροκρατούμενο φέουδο.

Φίλες και φίλοι, η προσπάθεια για αθλητικές διακρίσεις δεν είναι απλά μιά αγωνιστική επιδίωξη, είναι μία πραγματικά βιωματική αποκάλυψη για προσπάθεια σε όλους τους τομείς της ζωής. Με την αρχή του 21^ου αιώνα η αγωνιστική προσπάθεια μπορεί να προσφέρει τη συμπόρευση των δύο φίλων γνωρίζοντας μαζί τη χαρά, την ευχαρίστηση και την ικανοποίηση που προσφέρει η συμμετοχή στον αθλητισμό σε όλη του την έκταση και σε όλες τις βαθμίδες του.